عزیز محمدیاری - دانشجوی دکترای تخصصی جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد مرند، دانشگاه آزاد اسلامی، مرند، ایران
بختیار عزت پناه - استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد مرند، دانشگاه آزاد اسلامی، مرند، ایران
کریم حسین زاده دلیر - استاد گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد مرند، دانشگاه آزاد اسلامی، مرند، ایران

تجربه توسعه شهری نشان داده است که بخش مرکزی شهرها به مرور توان خود را در برخی ابعاد به ویژه در اسکان طبقات مرفه و ارائه خدمات نوین و پیشرفته از دست میدهند. در نتیجه شهرها به طور طبیعی به پهنههای جدید جهت ساماندهی جمعیت، فعالیت و خدمات روی آورده و مناطق جدید شهری در قالب ساختار چندهستهای پدید میآورند. پژوهش حاضر از لحاظ هدف، کاربردی غیرتجربی و در چارچوب الگوی تحلیلی موردی انجام شده است. جهت تحلیل دادهها از مدل GMM، آمار فضایی، روش پیترهال و شاخص اختلاط کاربری استفاده شده است. مطابق با نتایج مناطق ۱، ۳ و ۴ بیشترین میزان فعالیت و کارکرد را داشتهاند. ارزیابی ساختار شهر وجود یک هسته قوی در منطقه ۱ و هستههای فرعی ضعیفتری در مناطق را نشان می دهد، اما کارکرد اصلی در شهر کرمانشاه دارای الگوی تک هستهای است. مطابق نتایج فرضیه صفر آزمون موران (۰.۰۰۳) در مناطق ۸گانه کلانشهر کرمانشاه سه فاکتور فاصله ، درجه تمرکز و عامل دسترسی در سطح معناداری بالایی تایید می شود. ضریب خودهمبستگی فضایی در سطح بالایی معنادار است و موید وجود وابستگی فضایی در اجزا اخلال مدل رشد هسته مسکونی و ارتباط معنادار آن با سایر کاربری های شهری است. به این معنی که شوک وارد بر یک هسته، به دیگر هسته ها نیز سرایت کرده است. نتایج نشان می دهد که رشد هسته مسکونی در یک منطقه تا چه میزان متاثر از شوک وارد بر تابع فاصله و میزان دسترسی به هر هسته در سایر مناطق شهر بوده است. در بین متغیرهای موجود، درجه تمرکز یا تفرق جمعیت (۱۱۷.۰۳) و درصد توزیع کاربری های مسکونی (۰.۷۴۰۲) به عنوان مهم ترین عوامل و متغیر فاصله (۰.۶۸۷-) به عنوان متغیر کنترل، دارای اثر منفی بر رشد و توزیع هسته تجاری بوده است به این معنی که کاربری های تجاری با فاصله بیشتر از هم، رشد پایین تری داشته اند.

الگوی توزیع فضایی, هسته شهری, چندهسته ای, کاربری اراضی, کلانشهر کرمانشاه