آرش حیدری - عضو هیئت علمی دانشگاه علم و فرهنگ تهران-گروه مطالعات فرهنگی

تبارشناسی چیست؟جستاری درباره برخی ملاحظات نظری-روشی پیرامون روش تبارشناسیچکیدهمواجهه با تاریخ و تاریخ نگاری در اغلب اوقات مواجهه ای موزه ای و رویدادی است. به عبارت دیگر، تاریخ بیش از آنکه جریانی حاضر در اینجا و اکنون فهمیده شود همچون چیزی از سر گذشته و پایان یافته فهمیده می شود که از ما دور است و همچون موزه ای آنجا افتاده است و سرشار است از اشیا و رویدادهای جالب توجهی که می توان آن ها را تماشا کرد یا از آن ها پند گرفت. مقاله حاضر با هداف توصیف و توضیحی از روش تبارشناسی است. بدین منظور ابتدا تلاش می شود از جایگاه و ضرورت این افق نظری-روشی بحث شود. سپس زمینه های نظری این رویکرد در سه لحظه نیچه، وبر و آلتوسر مورد بررسی قرار می گیرد. پس از آن با تمرکز بر دو اثر میشل فوکو تلاش می شود که اصول این نظری-روش توضیح داده شوند و در مرحله نهایی تلاش می شود برخی از خطاهای رایج در فه این رویکرد مورد بررسی قرار گیرند. اصول مورد تاکید در جستار حاضر بدین ترتیبند: تبارشناسی توضیح رویداد با رویداد یا پی گرفتن زنجیره ای از رویدادها نیست. تبارشناسی صرفا به گسست ها نمی پردازد. تبارشناسی تاریخ اندیشه نویسی نیست. تمایز گفتمان-ناگفتمان مهم است. تبارشناسی نظام آرشیوی و اسنادی خود را خلق می کند. تبارشناسی با ایده رهایی نسبت دارد. کلیدواژگان: تبارشناسی، گفتمان، تاریخ نگاری،

تبارشناسی, گفتمان, تاریخ نگاری, قدرت