مهدی عارف راد - Sari Agricultural Sciences and Natural Resources University (SANRU), Sari, Mazandaran, Iran
نادعلی بابئیان جلودار - Sari Agricultural Sciences and Natural Resources University (SANRU), Sari, Mazandaran, Iran
قربانعلی نعمت زاده - Genetics and Agricultural Biotechnology Institute of Tabarestan (GABIT), Sari, Mazandaran, Iran
علی دهستانی - Genetics and Agricultural Biotechnology Institute of Tabarestan (GABIT), Sari, Mazandaran, Iran

به منظور تعیین بهترین شاخص انتخاب غیرمستقیم برای عملکرد دانه در سویا، برخی از مهم ترین صفات مورفولوژیک در ۱۰ رقم سویا در دو سال (۱۳۹۹ و ۱۴۰۰) در مزرعه پژوهشی دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی ساری در قالب طرح بلوک های تصادفی با سه تکرار و با استفاده از روش­های تجزیه چند متغیره مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر سال بجز برای صفات رویشی، برای صفات زایشی معنی­دار بود. بین ارقام سویا برای صفات مورفولوژیک اختلاف معنی­داری مشاهده شد که نشان دهنده تنوع قابل ملاحظه در ارقام سویا می­باشد. رقم تلار با بیشترین تعداد شاخه فرعی، بیشترین تعداد غلاف، بیشترین تعداد دانه در غلاف و بیشترین وزن غلاف، بیشترین عملکرد را در سال اول (۵۴۰۰ کیلوگرم در هکتار) و رقم کتول با بیشترین ارتفاع بوته، بیشترین تعداد شاخه فرعی، بیشترین وزن غلاف و بیشترین وزن ۱۰۰ دانه، بیشترین عملکرد را در سال اول و دوم داشت (به ترتیب ۵۲۰۰ و ۷۶۸۸ کیلوگرم در هکتار). نتایج تجزیه­های چند متغیره نشان داد که وزن غلاف و ارتفاع بوته بطور مستقیم و تعداد غلاف­ها با اثر مستقیم بر وزن غلاف و همچنین وزن ۱۰۰ دانه با اثر مستقیم بر ارتفاع بوته آثار مثبت بالایی بر عملکرد دانه در سویا دارند. در مقابل تعداد غلاف­ها ارتباط معکوسی با وزن دانه­ داشتند. نتایج تجزیه خوشه­ای نشان داد که ارقام تلار و پرتو از نظر پاکوتاهی و تعداد بالای غلاف­ها، رقم کتول از نظر پابلندی و وزن بالای دانه­ها و رقم تپور از نظر تعداد بالای دانه در غلاف از سایر ارقام برتر بودند. با توجه به اثر مثبت وزن غلاف، ارتفاع بوته، تعداد غلاف­ها و وزن ۱۰۰ دانه بر عملکرد دانه، ارقام پرتو و تلار با بیشترین تعداد غلاف و کتول با بیشترین ارتفاع بوته و بیشترین وزن ۱۰۰ دانه می­توانند در برنامه های به نژادی سویا جهت افزایش عملکرد دانه مورد استفاده قرار داده شوند.

۱۰۰ seed weight, Sequential path analysis, Soybean, Stepwise regression and Yield components, اجزای عملکرد, تجزیه مسیر ترتیبی, رگرسیون گام به گام, سویا و وزن ۱۰۰ دانه