شهاب قربانی - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی پدافند غیرعامل(گرایش مدیریت بحران) دانشگاه جامع امام حسین(ع)
علی سعیدی - دانشیار مرکز علم و فناوری پدافند غیرعامل، دانشکده و پژوهشکده پدافند غیرعامل، دانشگاه جامع امام حسین(ع)
بلال اروجی - استادیار مرکز راهبردی آب، انرژی و محیط زیست، دانشکده و پژوهشکده عمران، آب و انرژی، دانشگاه جامع امام حسین(ع)

یکی از مهم ترین چالش های حوادث هسته ای میزان انتشار و تعلیق ذرات پرتوزا در اتمسفر است. اطلاع از رفتار این ذرات در جو مدیریت و تصمیمات بعدی از اتفاقات پیش بینی نشده را بهینه تر خواهد کرد. استفاده از ذرات پرتوزای طبیعی به عنوان ردیاب­های محیطی برای مطالعه آلاینده­های اتمسفری یکی از مطالعات کلیدی و مهم در انجام تحقیقات اتمسفری است. برای بررسی تعیین غلظت رادیونوکلئیدهای سرب ۲۱۰، بیسموت ۲۱۰ و پلونیم ۲۱۰ و همچنین تخمین زمان اقامت برای کل ذرات معلق پرتوزا به صورت ماهانه از آبان ماه ۱۴۰۰ الی مهرماه ۱۴۰۱ در شهر تهران نمونه برداری صورت گرفت. نمونه ها توسط پمپ نمونه بردار حجم بالا با دبی متوسط ۵/۱ مترمکعب در دقیقه با بازه زمانی ۶ تا ۱۲ ساعت انجام و در سازمان انرژی اتمی آماده سازی و شمارش شدند. نتایج میانگین ماهیانه غلظت رادیونوکلئیدها نشان می دهد که بیشترین مقدار اندازه گیری شده برای سرب ۲۱۰ در مهرماه با mBq/m۳ ۲۵/۱ بود. متوسط غلظت سالیانه برای این پارامتر در حدود mBq/m۳ ۸۹/۰ بود که کمترین مقدار آن در فروردین­ماه با مقدار mBq/m۳ ۴۲/۰ ثبت شد. نتایج نشان از افزایش نسبی در غلظت این متغیر برای فروردین و اردیبهشت­ماه و کاهش نسبی برای شهریور و دی­ماه بود. میانگین غلظت اندازه­گیری شده برای متغیر پلونیم ۲۱۰ در کل دوره حدود   mBq/m۳۰۵۸/۰ بود. همچنین  mBq/m۳۰۹۵/۰ در آذر ماه به عنوان بیشترین غلظت و mBq/m۳ ۰۳۲/۰ در دی­ماه به عنوان کمترین مقدار اندازه­گیری شده برای این رادیونوکلئید است. همین روند برای بیسموت ۲۱۰ نیز با میانگین کلی mBq/m۳ ۴۲/۰ برای دوره بررسی مشاهده شد. بیشترین و کمترین مقدار اندازه­گیری شده برای این رادیونوکلئید در کل دوره بررسی به ترتیب ۸۵/۰ و ۱۸/۰ mBq/m۳ بود. طبق نتایج به دست آمده بر مبنای سرب ۲۱۰/ پلونیم ۲۱۰ میانگین زمان اقامت ذرات معلق ۱/۲۰ روز تخمین زده شد. بر این اساس تیرماه با میانگین ۵/۲۲ روز و دی ماه ۸/۱۷ روز به­عنوان بیشترین و کمترین زمان اقامت اندازه گیری شده در این کار پژوهشی تخمین زده شد. نتایج به دست آمده می تواند در تدوین سناریوهای انتشار و استنشاق ذرات پرتوزای ناشی از حوادث هسته ای کمک نماید.

ذرات معلق پرتوزا, زمان اقامت اتمسفری, اکتیویته ذرات, غلظت, هوای تهران