محمدعلی مصطفایی - استادیار دانشکده مهندسی مکانیک و انرژی-دانشگاه شهید بهشتی - تهران-ایران
محسن کاظمی نژاد - استاد دانشکده مهندسی و علم مواد-دانشگاه صنعتی شریف- تهران-ایران

آنیل فوق سریع یکی از روش­های موثر در کنترل ریزساختار برای ریزدانه کردن فولادهاست. در این پژوهش فولاد کم کربن ابتدا تحت تغییر شکل پلاستیک شدید (SPD) قرار گرفته و سپس با نرخ حرارت­دهی oC/s ۲۰۰ تا چندین دمای مختلف در دو محدوده­ی زیر دمای بحرانی (Ac۱) و بین دمای بحرانی آنیل فوق سریع شدند. نتایج نشان می­دهد که به علت افزایش دمای شروع تبلور مجدد حین آنیل فوق سریع، ریزساختار کاملا تبلور مجدد یافته در محدوده­ی زیر دمای بحرانی اتفاق نمی­افتد. آنیل فوق سریع فولاد کم کربن SPD شده تا دمای oC ۷۳۰ باعث می­شود که تقابل بین تبلور مجدد و دگرگونی فاز اتفاق بیافتد و باعث ریزدانه شدن ساختار شود. در این حالت ریزساختار فولاد حین آنیل فوق سریع شامل دانه­های ریز فریت تبلور مجدد یافته است که فازهای آستنیت به طور ظریف و انبوه اطراف فریت قرار گرفته و حین سرد شدن به پرلیت تبدیل می­شود. آستنیت­های شکل گرفته در این حالت به نوعی باعث قفل شدن ریزساختار شده و پایداری حرارتی را حین آنیل فوق سریع تا دماهای بالاتر برای این فولاد به ارمغان می­آورد.

آنیل فوق سریع, تقابل, تبلور مجدد, دگرگونی فاز, دمای بحرانی