وحید یاری قلی - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه زنجان
محسن احدنژاد روشت - دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه زنجان، رئیس دانشکده علوم انسانی دانشگاه زنجان
ژیلا سجادی - دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی دانشگاه شهید بهشتی

امروزه شهرها با چالش­های بسیاری در زمینه­های اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی مواجه هستند. در عین حال افزایش جمعیت به همراه نسبت روزافزون شهرنشینی پیامدهای زیان باری برای شهرها به ارمغان آورده است. تداوم این گونه رشد شهرنشینی با مشکلات اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی، بحران آفرین و هشداری بر ناپایداری شهرها می­باشد. بنابرین ضرورت بحث زیست­پذیری و توسعه پایدار امروزه در شهرها کاملا نمایان است. پژوهش حاضر با هدف ارزیابی شاخص­های عینی زیست­پذیری در نواحی ۲۳ گانه شهر زنجان صورت گرفته است. روش پژوهش، توصیفی تحلیلی و به لحاظ هدف کاربردی می­باشد. جامعه آماری نواحی شهر زنجان می­باشد. برای استخراج شاخص­های پژوهش از نقشه کاربری اراضی و سالنامه آماری سال ۱۳۹۰ زنجان استفاده گردیده است. داده­های پژوهش با استفاده از مدل تصمیم­گیری چند معیاره تودیم، تحلیل گردیده اند. نتایج حاصل نشان می­دهد که با توجه به معیارهای ارزیابی زیست پذیری در ۲۵ ناحیه شهری زنجان، نواحی واقع در شمال و شمال شرق به دلیل قدمت کم و بافت مسکونی جدید که نظام محلی و شبکه دسترسی منظم نیز دارند، دارای وضعیت بالاتر از متوسط و نواحی مرکزی و جنوبی شهر که محلات قدیمی و تاریخی را پوشش می­دهند به دلیل داشتن بافت قدیم و بعضا مساله دار همراه با شرایط پایین تر از حد متوسط در اکثر شاخص ارزیابی می­گردند. در مجموع، ۱۲ ناحیه شهری با وسعت ۴۹ درصد از کل شهر و جمعیت ۱۹۱۳۲۸ نفری دارای وضعیت قابل تحمل و قابل قبول، ۹ ناحیه شهری با وسعت ۳۹.۸ درصد از کل شهر و جمعیت ۱۵۵۸۱۹ نفری دارای وضعیت نامطلوب و غیرقابل قبول و دو ناحیه شهری با وسعت ۱۲.۳ درصد از کل شهر و جمعیت ۵۷۰۴۲ نفردارای وضعیت متوسط از لحاظ شاخص­های زیست­پذیری می­باشند.

زیست پذیری, توسعه پایدار, مدل تودیم, نواحی شهر زنجان