موسی واعظی - جهاد دانشگاهی
اکبر رحیمی - گروه مهندسی فضای سبز، دانشگاه تبریز
مائده باکویی - دانشگاه تبریز

در کشورهای در حال توسعه و از جمله ایران، مهاجرت از روستا و شهرهای کوچک به شهرهای بزرگ در زمره مهم­ترین مسایل اجتماعی و اقتصادی قرار دارد. در شهرستان هریس نیز میزان این مهاجرت­ها در سالیان اخیر افزایش قابل توجهی داشته است و در همین راستا تحقیق حاضر به بررسی و تحلیل وضعیت مهاجرت و عوامل موثر بر آن در شهرستان هریس پرداخته است. روش پژوهش تحلیلی- توصیفی است و برای بررسی و تحلیل موضوع از اطلاعات میزان مهاجرت در سرشماری­های عمومی و اطلاعات خانه­های بهداشت و مراکز بهداشتی- درمانی بهره گرفته شده است. هم­چنین برای ارزیابی وضعیت و عوامل اصلی مهاجرت از روش های کمی، تحلیل عاملی اکتشافی استفاده شده است. نتایج ارزیابی حاکی از این است که شهرستان هریس مهاجرفرستی شدیدی را در بین شهرستان­های استان داشته است. به گونه­ای که خالص مهاجرتی این شهرستان در دو دهه­ گذشته از ۶۰۱۲- نفر در دوره ی ۱۰ ساله ۱۳۷۵ تا  ۱۳۸۵، به حدود ۱۲۳۶-  نفر در دوره ی ۵ ساله ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۰ و ۳۵۸۹-  نفر از ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۴ رسیده است. نتایج حاصل از تحلیل عاملی نشان دهنده این است که عامل اقتصادی با مقدار ویژه ۵۱/۴ به تنهایی قادر است ۶۴/۲۸٪ واریانس را تبیین و بیشترین تاثیر را در مهاجرت از این شهرستان داشته است و بعد از آن به ترتیب عامل فرهنگی- اجتماعی، عامل طبیعی و زیست محیطی و اداری و خدماتی بیشترین تاثیر را داشته است. با توجه با آمار و ارقام، میزان مهاجرت­ها به مرور زمان بیشتر شده که در صورت عدم برنامه­ ریزی مناسب باعث مشکلات زیادی در سطح شهرستان و شهرهای مقصد خواهد شد.

مهاجرت, عوامل مهاجرت, تحلیل عاملی, شهرستان هریس