زینب نمازی - دانش آموخته کارشناسی ارشد، گروه بیماری شناسی گیاهی، دانشکده کشاورزی، واحد علوم و تحقیقات تهران، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
نادر حسن زاده - دانشیار، گروه بیماری شناسی گیاهی، دانشکده کشاورزی، واحد علوم و تحقیقات تهران، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
جواد رزمی - مربی، گروه بیماری شناسی گیاهی، دانشکده کشاورزی، واحد علوم و تحقیقات تهران، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

قارچ خوراکی دکمه ای (Agaricus bisporus) یکی از محصولات غذایی و دارویی حاوی انواع ویتامین ها و املاح معدنی است که از تامین کنندگان پروتئین و کالری موردنیاز افراد جامعه به حساب می آید. با تشخیص ارزش بالای قارچ های خوراکی و توسعه کشت و پرورش این نوع قارچ ، مدیریت واحدهای پرورش ازنظر کنترل بیماری ها حائز اهمیت است. انواع بیماری ها، خسارت قابل توجهی را به پرورش دهندگان تحمیل می نمایند. لذا تعیین اولویت های مبارزه با عوامل بیماری زای قارچ خوراکی ضروری است. بدین منظور با انتخاب روش تحلیل سلسله مراتبی به ارزش‎گذاری هریک از بیماری های شایع در استان های تهران و البرز با استفاده از شاخص های تعیین شده پرداخته شد. طراحی پرسش‎نامه با استفاده از معیارهایی چون کیفیت و بازار پسندی، مدت نگهداری، هزینه کنترل بیماری، امکان کنترل بی ضرر و میزان شیوع بیماری وغیره انجام پذیرفت. نتایج حاصل از مدل AHP (Analytical Hierarchy Process) نشان داد، با توجه به خروجی پرسش نامه های تکمیل شده توسط تولیدکنندگان قارچ، اساتید و متخصصان و مصرف کنندگان، بیماری باکتریایی لکه قهوه ای در استان های البرز و تهران با وزن ۳۹% نیاز به بالاترین کنترل و مبارزه داشته و بیماری قارچی حباب تر با ۳۳% در رتبه دوم قرار دارد. در انتها نیز بیماری باکتریایی مومی (Pseudomonas spp.) با ۱۹ درصد و بیماری کپک سبز با نزدیک به ۸ درصد از کل اوزان قرار دارند. این نتایج نشان دهنده بیشترین سطح خسارت زایی در دو بیماری لکه قهوه ای باکتریایی و حباب تر و لزوم توجه به آن ها نسبت به دیگر بیماری های شایع در این منطقه است. همچنین بیماری کپک سبز با توجه به نتایج تحلیل سلسله مراتبی، کم اهمیت ترین بیماری در منطقه مورد مطالعه محسوب می گردد.

قارچ دکمه ای, Agaricus bisporus, تحلیل سلسله مراتبی (AHP), Pseudomonas tolaasii, Mycogone perniciosa