لیلا فتح یونس - کارشناس ارشد مهندسی متالورژی و مواد، دانشگاه صنعتی سهند.
مازیار آزادبه - دانشیار دانشکده مهندسی متالورژی و مواد، دانشگاه صنعتی سهند.

در این مقاله تاثیر روش­های گوناگون آماده­سازی سطح فولاد ساده­کربنی، نظیر سنباده­زنی با ورق سنباده شماره ۱۸۰، ماسه­پاشی و ساچمه­پاشی بر روی ساختار پوشش اعمالی مورد بررسی قرار گرفت. تصاویر میکروسکوپ الکترونی روبشی (SEM)، نشان دادند که عملیات ساچمه­پاشی تاثیری منفی روی ساختار پوشش بدست آمده داشته، سبب درشت­تر شدن و توزیع نایکنواخت بلور­های فسفاته گردید. از سوی دیگر، مشاهده شد که عملیات ماسه­پاشی با تشکیل نیم رخ زبری مناسب بر روی سطح، سبب افزایش مراکز جوانه­زنی بلور­های فسفاته در مقایسه با آماده­سازی سطح به وسیله سنباده­زنی شده و در نتیجه، پوششی ریز­دانه و متراکم­تر بدست آمد. نتایج آزمون­های خوردگی نظیر پلاریزاسیون، طیف­نگاری امپدانس الکتروشیمیایی (EIS) و آزمون پاشش نمک نیز نشان دادند که پوشش­های­ متراکم و ریزدانه­تر، سبب افزایش خواص حفاظتی شدند. هم چنین، بررسی کیفیت چسبندگی رنگ در دو حالت تر و خشک برای دو نوع رنگ هوا خشک (سیستم اپوکسی-پلی یورتان) و هم چنین، رنگ کوره­ای (آلکید- ملامین (سری YS))، نشان داد که تغییر بافت سطحی فلز­پایه و ساختار پوشش فسفاته، چسبندگی رنگ را به گونه ای چشمگیر تحت تاثیر قرار می­دهند. بدین صورت که آماده­سازی سطح به وسیله عملیات ساچمه­پاشی به دلیل ایجاد زبری زیاد بر روی سطح، سبب آسیب رساندن به لایه رنگ اعمالی در مراحل بعدی پوشش­دهی توسط رنگ شد، اما در مقابل، فعال­سازی سطح توسط عملیات مکانیکی ماسه­پاشی، سبب ایجاد اتصال قوی بین زیر­لایه و رنگ گردید. پوشش فسفاته نیز به ایجاد اتصال قوی بین لایه رنگ و زیر­لایه کمک کرده و با کاهش اندازه بلورهای فسفاته، کیفیت چسبندگی بهبودی بیش تر یافت.

فولاد کربنی, پوشش فسفاته روی, فعال سازی مکانیکی سطح, پوشش ریز دانه, مقاومت به خوردگی, چسبندگی رنگ