ابوذر پرهیزکاری - - دانشجوی دکترای اقتصاد کشاورزی دانشگاه پیام نور تهران (کارشناس مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان قزوین و عضو بنیاد ملی نخبگان).
محمدمهدی مظفری - استادیار گروه مدیریت صنعتی دانشگاه بین الملل امام خمینی (ره) قزوین

در مطالعه حاضر وضعیت اقتصادی صنعت زنبورداری در منطقه الموت و اثرات افزایش قیمت نهاده­های تولیدی شکر و موم تحت سناریوهای مختلف بر میزان تولید عسل قابی، عسل شهد، بچه کندو و بازده ناخالص زنبورداران بررسی و تحلیل شد. برای این منظور از مدل برنامه­ریزی ریاضی مثبت[۱] (PMP) و رهیافت حداکثر آنتروپی[۲] (ME) استفاده شد. داده­های موردنیاز مربوط به سال ۹۱-۱۳۹۰ بود که با تکمیل پرسشنامه به­وسیله ۱۰۸ زنبوردار منطقه که با روش نمونه­گیری تصادفی طبقه­ای[۳] انتخاب شدند، جمع­آوری شد. تحلیل آماری داده­های استخراجی از پرسشنامه­ها در محیط نرم­افزاری SPSS و حل مدل ارائه شده در نرم­افزار GAMS صورت گرفت. نتایج تحلیل آماری نشان داد که ۴۳ درصد از زنبورداران نمونه دارای کمتر از ۴۰ کلنی زنبور عسل می­باشند و در سطح غیرحرفه­ای فعالیت می­کنند. بیشتر زنبورداران این منطقه نیز دارای سنی بالاتر از ۵۰ سال، سابقه ۱۰ تا ۲۰ سال و سطح سواد پایین­تر از دیپلم هستند. نتایج حاصل از تغییرات قیمتی نهاده های مصرفی نیز نشان داد که با افزایش قیمت نهاده­های شکر و موم از ۵ تا ۳۰ درصد، میزان تولید عسل قابی و بچه کندو در سطوح مختلف بهره برداری(غیرحرفه­ای، نیمه حرفه­ای و حرفه­ای) کاهش، میزان تولید عسل شهد افزایش و بازده ناخالص زنبورداران مراتع الموت نسبت به سال پایه کاهش می یابد. در پایان نیز جهت توسعه صنعت زنبورداری، افزایش میزان تولید و بازده ناخالص زنبورداران، فروش محصولات و رفع مشکلات بازاریابی در منطقه الموت پیشنهاداتی ارائه شد. ۳- Positive Mathematical Programming (PMP) ۴- Maximum Entropy (ME)   ۵- Stratified Random Sampling

اقتصاد زنبورداران, اثرات تغییر قیمت نهاده ها, توسعه زنبورداری, مدل PMP, مراتع الموت