مهشید محمد ابراهیمی - مربی گروه معماری دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
امیر اشنویی - استادیار گروه جغرافیا، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران.

شناخت نیازهای خدماتی شهروندان، نحوه پراکنش کاربریها و تاسیسات حساس و مهم نباید از نگاه برنامه­ریزان شهری پنهان بماند. امروزه، با شهری کردن فضای نبرد به خصوص در شهرهای بزرگ و کلان­شهرها، توجه به امر پدافند غیرعامل به عنوان یک راه­حل جهت کاهش آسیب­­ها، افزایش و توان­ها حائز اهمیت است. هدف تحقیق حاضر ارزیابی و تحلیل وضعیت آسیب­پذیری شهری از منظر پدافند غیرعامل در شهر زاهدان با هفت معیار شامل؛ فاصله از ایستگاه­های آتش­نشانی، دسترسی به مراکز آموزش عالی، اداری، درمانی، کاربری صنعتی، نظامی و تاسیسات شهری است. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و نوع آن کاربردی است. اطلاعات مورد نیاز به روش اسنادی و میدانی گردآوری شده و در نرم­افزار SuperDecision (تحلیل شبکه) وزن­دهی، سپس، در محیط  GISنقشه­سازی شده است. نتایج یافته­ها با استفاده از مدل ANP نشان می­دهد که در بین معیارهای مورد مطالعه، بیشترین ارزش وزنی را شاخص دسترسی به مراکز نظامی با وزن ۱۹۳/. دارد. بعد از آن شاخص­های دسترسی به مراکز درمانی، دسترسی به مراکز اداری، تاسیسات شهری، دسترسی به آموزش عالی، کاربری صنعتی و دسترسی به ایستگاه­های آتش­نشانی به ترتیب با اوزان ۱۷۱/.، ۱۵۲/.، ۱۳۹/.، ۱۲۷/.، ۱۱۷/. و ۱۰۱/. اولویت­های بعدی را به خود اختصاص داده­اند. بیشترین آسیب­پذیری شهر در بخش­های شمال و شمال­شرقی شهر به دلیل استقرار مناطق حاشیه­نشین و وجود بافت­های فرسوده و مناطق مرکزی شهر به علت دارا بودن تراکم زیاد ساختمانی و تراکم جمعیت بالا می­باشد.

"آسیب پذیری شهری", " پدافند غیرعامل", " شهر زاهدان"