هادی رشتبر - دانشجوی دکترای جغرافیا و برنامه ریزی شهری، گروه جغرافیا، واحد اردبیل، دانشگاه آزاد اسلامی، اردبیل، ایران
حسین نظم فر - استاد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، گروه جغرافیا، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
رسول صمدزاده - دانشیار جغرافیا طبیعی، گروه جغرافیا، واحد اردبیل، دانشگاه آزاد اسلامی، اردبیل، ایران

شهرها با دربر­گرفتن درصد فزاینده­ای از جمعیت و گسترش شهرنشیتی، با چالش­های مهمی از جمله نابرابری فضایی روبرو هستند. نقش کلان­شهرها به علت آثار تجمعی چالش­های افزایش جمعیت، بسیار حائز اهمیت است. با اینکه شهرها به عنوان مرکز نوآوری در نظر گرفته شده، اما سطح نوآوری بین مناطق به صورت برابر توزیع نمی­شود­. هدف این پژوهش سطح­بندی مناطق کلان­شهر تبریز در برخورداری از شاخص­های شهر نوآور است. پژوهش حاضر براساس هدف از نوع تحقیقات کاربردی و بر اساس ماهیت و روش از نوع تحقیقات مقایسه­ای بوده و روش گردآوری داده­ها، به صورت پیمایشی می­باشد. با استفاده از فرمول کوکران ۳۸۴ نفر از میان شهروندان و ۲۷ خبره با روشه گلوله برفی به عنوان نمونه انتخاب گردیده­اند­؛ پایایی پرسشنامه شهروندان و خبرگان به ترتیب­ با مقادیر ۸۹/۰ و ۹۳/۰ تایید شده است. نتایج به دست آمده از تکنیک ANP نشان می­دهد که زیرمعیارهای مراکز آموزشی و پارک علم و فناوری به ترتیب با مقادیر ۱۰۴۰۴۶/۰ و ۰۹۰۸۹۵/۰ بیشترین و زیرمعیارهای مساحت منطقه و جمعیت به ترتیب با مقادیر۰۰۳۷۴/۰و ۰۰۷۵۳۷/۰ کمترین تاثیر را درحرکت شهر تبریز به سمت یک شهر نوآور دارند. بررسی وضعیت چگونگی توزیع شاخص­های شهر نوآور نشان می­دهد که منطقه هشت با میزان تاپسیس­۹۶۴۷­/۰در رتبه اول و منطقه چهار با میزان تاپسیس­۰۶۸۰۸۱/۰­­در  رتبه آخر سطح نوآوری قرار گرفته­اند.­ یافته­­های پژوهش نشان می­دهد که شاخص­های شهر نوآور به صورت عادلانه توزیع نشده و تمرکز فضایی در توزیع شاخص­ها وجود دارد. لذا، مدیریت کلان­شهر تبریز در راستای تحقق شهر نوآور نیازمند تحریک نوآوری از طریق توزیع عادلانه شاخص­های شهر نوآور و تمرکززدایی از مرکز است.

کلان شهر تبریز, شهر نوآور, تکنیک ANP, تاپسیس, تمرکز فضایی