علی سلطانی - استاد گروه شهرسازی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران
سیده پردیس طاهایی مقدم - کارشناسی ارشد برنامه ریزی شهری، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

در ایده های نوین شهرسازی، توجه به نقش ساکنان در برنامه­ریزی در مقیاس­ خرد افزایش یافته و در راستای تحقق اهداف توسعه شهری پایدار، رویکرد توسعه محله ای، مورد توصیه قرار گرفته است. سنجش توسعه شهری پایدار در مقیاس محلی با عدم قطعیت و ذهنی گرایی مواجه است و متاثر از تعریف شاخص های اندازه گیری و میزان شناخت سنجش کننده از شرایط محلی ست. بهر حال، سنجش شاخص های توسعه پایدار، یکی از اقدام های نخستین برای برنامه ریزی و طراحی هدفمند می باشد. هدف اصلی این مقاله، سنجش وضعیت موجود شاخص های توسعه پایدار شهری در محله ساغریسازان از شهر رشت است. این پژوهش در رسته پژوهش­های کاربردی می باشد که با روش توصیفی و تحلیلی انجام شده است. روش جمع­آوری داده ها، پیمایش میدانی با استفاده از ابزار پرسشنامه است. جامعه آماری شامل ساکنان محله ساغریسازان بوده که تعداد ۳۶۲ مورد به عنوان نمونه تصادفی انتخاب شده و مورد مشاهده قرار گرفته اند.  از مدل تعیین محرک های تغییر در محیط در حوزه های سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، فنی، محیطی و قانونی موسوم به مدل پستل (PESTEL) برای دسته بندی شاخص ها و امتیازدهی بر اساس پاسخ های دریافت شده از ساکنان منتخب استفاده شده است. سپس راهبردهای پیشنهادی با کمک تکنیک QSPM الویت­بندی شده است. نتایج حاصل از تحلیل نشان می­دهد که محله ساغریسازان در ابعاد چهارگانه کالبدی (۴/۲)، اجتماعی (۶/۲)، اقتصادی (۹/۱) و زیست محیطی  (۵/۲) با پایداری اندکی مواجه بوده و در این میان پایین­ترین امتیاز، به پایداری در دو بعد اقتصادی و کالبدی تعلق گرفته است. در این راستا، توسعه گردشگری محله­ای برای تقویت وضعیت درآمدی ساکنان و شاغلان و کمک به بهبود پایداری اقتصادی پیشنهاد می­شود. همچنین برای ارتقا پایداری کالبدی، تقویت دسترسی به خدمات ضروری و ارتقا کمی و کیفی خدمات مذکور توصیه می­شود.

توسعه محله ای پایدار, برنامه ریزی راهبردی, پستل (PESTEL), محله ساغریسازان