اندیشه گلشن - گروه روانشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم
مجید ضرغام حاجبی - گروه روانشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم
ناصر صبحی قراملکی - گروه رفتار حرکتی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

مقدمه: ناتوانی نه تنها در جسم، بلکه بیشتر در نگرش معلولین وجود دارد. نگرش های منفی و موانع اجتماعی سبب کاهش عزت نفس و افزایش افسردگی آنان می شود. هدف پژوهش بررسی اثر آموزش تحلیل رفتار متقابل بر نگرش صمیمانه، عزت نفس و افسردگی زنان معلول جسمی- حرکتی کاشان در سال ۱۳۹۸ بود. روش: پژوهش نیمه آزمایشی با دو گروه آزمایش و گواه با طرح پیش آزمون- پس آزمون و پیگیری بود. جامعه آماری ۴۸ زن معلول زیر نظر بهزیستی بود که ۴۰ نفر به شیوه تصادفی انتخاب و در دو گروه مساوی قرار گرفتند. ابزار پژوهش، مقیاس های نگرش صمیمانه تریدول، عزت نفس آیزنک و افسردگی بک بود. پس از انجام پیش آزمون از گروه ها، آموزش تحلیل رفتار متقابل طی ۸ جلسه، برای گروه آزمایش برگزار شد. سپس از دو گروه پس آزمون و یک ماه بعد آزمون پی گیری، گرفته شد. برای تحلیل داده­ها از تحلیل واریانس با اندازه­گیری مکرر استفاده گردید. یافته ها: آموزش گروهی سبب افزایش عزت نفس، نگرش صمیمانه، صمیمیت ذهنی، صمیمیت عاطفی و کاهش افسردگی معلولین گروه آزمایش نسبت به گروه گواه، شد (۰۱/۰≥ P). میانگین نمرات این متغیرها در گروه آزمایش، در پس آزمون و پی گیری، در یک سطح آماری بودند که نشان دهنده پایداری اثرات آموزش بود. نتیجه گیری: آموزش گروهی تحلیل رفتار متقابل از طریق شناخت ارزش های وجودی و بهبود ارتباط بین فردی در بهبود نگرش و عزت نفس و کاهش افسردگی معلولین موثر می باشد.

تحلیل رفتار متقابل, نگرش صمیمانه, عزت نفس, افسردگی, معلول جسمی- حرکتی