سید محمد رضا میرعلایی - دانشجوی دکترا، گروه شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران
محمود محمدی - استادیار، گروه شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران
مرتضی سامتی - استاد دانشکده علوم اداری و اقتصاد، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

انتخاب مسکن، به عنوان اساسی ترین نیاز هر خانوار می باشد که به طور مستقیم بر کیفیت زندگی خانواده، تاثیر می گذارد. لذا شناسایی و ارزیابی مولفه های تاثیرگذار در انتخاب مسکن از دیدگاه خانوارهای مالک­نشین به عنوان مصرف کننده نهایی مسکن، نقش مهمی در یاری  مدیران شهری برای ارتقاء و بهبود شرایط سکونتی مردم خواهد داشت. پژوهش حاضر، با هدف بررسی و ارزیابی عوامل موثر بر میزان احتمال انتخاب مسکن با تاکید بر ویژگی­های جمعیت شناختی خانوارهای مالک نشین در شهر اصفهان انجام شده است. روش تحقیق از نظر هدف، کاربردی بوده و از نظر نحوه جمع آوری داده ها، توصیفی- پیمایشی است. شیوه جمع آوری اطلاعا اسنادی با مطالعه و بررسی پژوهش های قبلی، و میدانی با جمع آوری داده ها با استفاده از طراحی پرسشنامه های انتخاب تجربی با تکیه بر نرم افزار SPSS و روش فاکتوریل جزئی برای کاهش سناریوهای ممکن ، به صورت تصادفی از ۳۰۰ خانوار متقاضی مسکن در یک دوره ۶ ماهه در بازار املاک، بود. این داده ها در محیطEXCEL  طبقه بندی و در نرم افزار STATA بر پایه نظریه مطلوبیت تصادفی (RUT) با استفاده از مدل انتخاب گسسته لاجیت چندجمله­ای (MNL)، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته های حاصل از این پژوهش، با در نظر گرفتن آماره Z حاصل از متغیرها در سطح معنی داری ۹۹ درصد و ۹۵ درصد، حاکی از تایید ۱۱ متغیر از ۱۲ متغیر مربوط به ویژگی­های مسکن و نیز تایید ۲۰ متغیر از ۲۳ متغیر جمعیت شناختی تعریف شده در مدل مربوطه است. تاثیرگذارترین متغیرهای جمعیت شناختی شامل: داشتن فرزندان ۱۸سال و بالاتر، تعداد دفعات خرید منزل، علت سکونت در اصفهان و سطح روابط اجتماعی فرد و خانواده اش، به ترتیب با ۴۱، ۳۷، ۳۶، ۳۳ درصد، ضریب اثر مثبت بر احتمال انتخاب در تابع لوجیت چندگانه می باشند. نتایج نشان دادند ویژگی های اقتصادی-اجتماعی خانوار مالک نشین از عوامل تعیین کننده در انتخاب مسکن بوده و در مطالعات و پروژه های مسکن شهری، مشخصه های فردی خانواده ها باید به صورت ویژه لحاظ گردد.

مشخصات خانوار مالکنشین, نظریه مطلوبیت تصادفی, مدل لاجیت چندجمله ای, روش انتخاب تجربی, شهر اصفهان