شهریور روستایی - دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه تبریز
محمدرضا پورمحمدی - استاد جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه تبریز
حکیمه قنبری - دانشجوی دکترای جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه تبریز

ترکیب ICT با برنامه ریزی شهری، تئوری شهر هوشمند را مطرح می کند. اما آنچه که در توسعه زیرساخت و ایجاد چنین شهری نقش سازنده دارد حکمروایی خوب شهری است. شهرداری تبریز علی رغم صرف هزینه بسیار در اجرای فناوری های جدید به دلیل اینکه ساختار مدیریت و برنامه ریزی مناسبی برای انتخاب فناوری و نحوه اجرای آن ندارد موفقیت چندانی به دست نیاورده و نتوانسته است گامهای اولیه بسوی ایجاد یک شهر هوشمند را بردارد. هدف از این پژوهش شناسایی مولفه های تاثیرگذار حکمروایی خوب شهری در ایجاد شهر هوشمند تبریز به عنوان یک تئوری جدید و سنجش اولویت و تاثیر این مولفه ها می باشد. این پژوهش در ۳ مرحله انجام یافته است. در مرحله اول برای شناسایی مولفه های اصلی، روش تحلیل سلسله مراتبی مبتنی بر نظر ۱۰ خبره از کارشناسان شهرداری تبریز بکار گرفته شده که منجر به شناسایی ۸ مولفه اصلی شده است. در مرحله دوم جهت سنجش اهمیت مولفه ها در ایجاد حکمروایی خوب شهری، گویه هایی تعریف و با استفاده از مدل ANP مبتنی بر نظر ۲۰ خبره اهمیت هر یک از مولفه ها شناسایی شده است. نتایج نشان می دهد در بین مولفه های حکمروایی خوب شهری، مولفه پاسخگویی با مقدار ۰.۲۶۹، قانونمندی با مقدار ۰.۲۰۶، مسئولیت پذیری با مقدار ۰.۱۱۸، اثربخشی با مقدار ۰.۱۱۴، شفافیت با مقدار ۰.۰۹۳، مشارکت با مقدار ۰.۰۷۳، اجماع گرایی با مقدار ۰.۰۶۴، عدالت با مقدار ۰.۰۵۹ به ترتیب بیشترین نقش را در حکمروایی خوب شهری دارا هستند. در مرحله سوم جهت تحلیل تاثیر مولفه های حکمروایی خوب در ایجاد شهر هوشمند، ۳۷۶ نفر از کارمندان شهرداری تبریز پرسشنامه مربوطه را تکمیل نموده اند و مدلسازی ساختاری (LISREL) انجام یافته است. برحسب آزمون T-Value در بین متغیرهای مکنون درونی، مولفه پاسخگویی با اثر مستقیم ۰.۷۸، شفاف سازی با اثر مستقیم ۰.۷۶، اثربخشی ۰.۶۹، مشارکت با اثر مستقیم۰.۶۳، مسئولیت پذیری با اثر مستقیم۰.۶۰، عدالت با اثر مستقیم۰.۵۶، اجماع گرایی با اثر مستقیم۰.۵۲، قانون مندی با اثر مستقیم ۰.۵۰ به ترتیب بیشترین تاثیرات را در متغیر مکنون بیرونی شهر هوشمند دارند. نتایج نشانگر تاثیر بسیار بالای حکمروایی خوب شهری در ایجاد شهر هوشمند است زیرا معنی داری اعداد (t-value) از ۹۶/۱ بزرگ تر است.

شهر هوشمند, حکمروایی خوب شهری, مدل ANP, مدل ساختاری, شهرداری تبریز