سمیه محمدی جوزدانی - دانشجوی دکتری علوم و مهندسی آبخیزداری، دانشگاه هرمزگان.
حسین ملکی نژاد - دانشیار، گروه مرتع و آبخیزداری، دانشگاه یزد
علی دولتی - دانشیار، گروه آمار، دانشگاه یزد

انتخاب و استفاده مناسب از روش ها و تکنیک های علم آمار و احتمالات برای پیش بینی یک متغیر با دوره بازگشت معین دارای اهمیت بسیاری است. بارش حداکثر روزانه، از مهم ترین متغیرهای هیدرولوژیکی است که نقش اساسی در حجم و بزرگی سیلاب دارد. بنابراین پیش بینی دقیق تر آن می تواند به برنامه ریزی بهتر در کنترل سیل و مدیریت منابع آب کمک نماید. هدف از این مطالعه تعیین بهترین توزیع های احتمالاتی برای بارش حداکثر ۲۴ ساعته در کل ایران و مناطق همگن هیدرواقلیمی است. بدین منظور از داده های ۴۶ ایستگاه سینوپتیک و ۴ ایستگاه کلیماتولوژی استفاده شد. پس از کنترل آمار، با استفاده از نرم افزار ایزی فیت توزیع های مختلف بر داده ها برازش و مناسب ترین توزیع ها بر اساس آزمون کولموگروف_اسمیرنوف شناسایی شد. با استفاده از تکنیک تحلیل خوشه ای بر اساس روش Ward، و با استفاده از شش پارامتر ارتفاع از سطح دریا، متوسط حداکثر بارش ۲۴ ساعته، متوسط بارش سالانه، متوسط بارش زمستانه، متوسط بارش بهاره و متوسط بارش پاییزه، مناطق همگن هیدرواقلیمی مشخص و فراوانی توزیع ها در کل کشور و در گروه های همگن هیدرولوژیکی تعیین و مقایسه گردید. نتایج نشان داد توزیع ویکبای مناسب ترین توزیع احتمالاتی برای برآورد حداکثر بارش ۲۴ ساعته در کل کشور و در چهار منطقه همگن هیدرواقلیمی است. همچنین بدون در نظر گرفتن توزیع احتمالاتی ویکبای، نوع توزیع های احتمالاتی برای مناطق مختلف همگن اقلیمی متفاوت از یکدیگر بود.

حوزه آبخیز, بارش حداکثر ۲۴ ساعته, توزیع احتمالاتی, مناطق همگن هیدرولوژیکی