علیرضا بستانی - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
بهرام نجف پور - استادیار گروه جغرافیا و اقلیم شناسی، دانشگاه پیام نور، مرکز شیراز، شیراز، ایران
خدیجه جوانی - دانشجوی دکتری برنامه ریزی روستایی، دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران

هدف از انجام این پژوهش تحلیل اثرات خشکسالی بر ناپایداری سکونتگاه­های روستایی شهرستان داراب در طی دوره آماری۱۳۹۰-۱۳۷۶ می­باشد. جمع­آوری داده­های مورد نیاز به دو روش میدانی و کتابخانه­ای انجام شده است. در روش اسنادی داده­های هواشناسی مورد نیاز از اداره کل هواشناسی استان فارس و داده­های تولید محصولات از سازمان جهاد کشاورزی استان تهیه شده است. جهت تعیین وقوع یا عدم وقوع خشکسالی، اطلاعات جمع­آوری شده به روش اسنادی با استفاده از شاخص­های SIAP و PNPI مورد تحلیل قرار گرفته است. سپس در روش میدانی جهت تحلیل اثرات خشکسالی بر ناپایداری سکونتگاه­های روستایی از نگاه روستاییان به طراحی و تکمیل پرسشنامه از ۱۴۰ روستای دارای سکنه اقدام گردید که اطلاعات جمع­آوری شده از طریق پرسشنامه جهت تایید یا رد فرضیات تحقیق، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می­دهد که خشکسالی و کاهش بارندگی موجب کاهش عملکرد محصولات کشاورزی به خصوص محصول گندم معادل ۳۸/۰ کیلوگرم به ازای هر میلیمتر کاهش بارندگی در واحد هکتار شده است. این کاهش تولید منجر به کاهش درآمد ساکنان نواحی روستایی و مهاجرت آنها و سرانجام باعث ناپایداری سکونتگاه­های روستایی شده است. همچنین بررسی­ها نشان می­دهد که در طول دوره مورد مطالعه، تعداد ۱۴ روستا متروک و خالی از سکنه شده و ۳۲ روستا نیز در معرض متروک شدن قرار گرفته­اند.

خشکسالی, روستا, سکونتگاه های روستایی, شهرستان داراب