محمودرضا میرلطفی - استادیار جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه زابل، زابل، ایران
سیدامیرمحمد علوی زاده - استادیار جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
خورشید هدایتی امین - کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه زابل، زابل، ایران

استمرار و پایداری حیات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی هر جامعه در گرو انسجام و اتحاد اعضای آن جامعه می­باشد. ایران کشوری متنوع از نظر قومی است. ویژگی­های متمایزکننده­ی اقوام از یکدیگر در ایران بیش­تر بر مولفه­های زبانی و مذهبی متمرکز می­شود. سکونت قومیتهای ایرانی در مناطق مرزی و همجوار با کشور هم زبان خود، زمینه مناسبی را برای وقوع بحران­های قومی­­ مذهبی و متاثر ساختن امنیت ملی کشور فراهم می­آورد. هدف از این پژوهش بررسی انسجام اجتماعی در حفظ امنیت مرزی با تاکید بر تنوع قومی مذهبی منطقه سیستان می­باشد. روش تحقیق از نوع توصیفی تحلیلی بوده و اطلاعات به روش میدانی با استفاده از پرسشنامه گردآوری شده است. جامعه­ی آماری ۲۶۱۰ خانوار می­باشد و جامعه­ی نمونه بر اساس فرمول کوکران ۳۸۰ خانوار انتخاب گردید که در نهایت اطلاعات جمع­آوری شده به وسیله­ی نرم­افزار آماری SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و برای آزمون فرضیه­ها از آزمون T تک نمونه استفاده شده است. نتایج تحقیق حاکی از آن است که از بین شاخص­های بعد انسجام موثر بر امنیت مرزها، شاخص­های احترام به والدین و بزرگان همدیگر، همدردی در زمان وقوع حادثه ناخوشایند با خانواده عزادار، همیاری در فصل کار، با سطح معناداری صفردرصد، بالاترین رتبه را کسب کرده­اند. اما در بین شاخص­های امنیت اجتماعی موثر بر مرزها، شاخص­های میزان رضایت از مسئولان امنیتی (۶۶۹/۶) و اعتماد به مرزنشینان (۱۰۴/۵) در بالاترین رتبه قرار گرفته که از تلاش مسئولان دولتی جهت برقراری امنیت در این منطقه نشات می­گیرد. از بین شاخص­های امنیت اقتصادی درصد جمعیت شاغل به کار در بخش کشاورزی (۳۹۹/۷) و درصد جمعیت شاغل به کار در بخش خدمات (۲۸۲/۴) در بالاترین رتبه قرار دارند و این نکته بیانگر آن است که مردم مرزی منطقه سیستان در صورت وجود منابع آبی کافی و حمایت­های دولتی، به بخش کشاورزی تمایل بیشتری دارند. شاخص­های دسترسی برابر به مناصب و موقعیت­های اقتصادی (۶۴۰/۶-) و دسترسی برابر به اطلاعات اقتصادی (۹۸۲/۸-) کمترین رتبه را کسب کرده­اند که لزوم سیاست­گذاری مطلوبت­تر در این حوزه را طلب می­نماید.

مرز, امنیت, انسجام اجتماعی, تنوع قومی مذهبی, شهرستان زابل