روح انگیز آسایش طلب - دانش آموخته دکتری جغرافیا و نظام سیاستگذاری، دبیر آموزش و پرورش ناحیه ۲ رشت، گیلان، ایران

وقف بی شک ازجمله موارد حقوقی است که نظیر آن را درهیچ نظام اجتماعی، بویژه نظامهای قضایی کشور های دنیا نمی توان یافت، زیرابراساس قوانین مدون تمام کشورها وحتی کشور خودمان، مالکیت شرایط خاص داشته و براساس ضوابطی خاص نیز مالکیت افرادازمایملک خود سلب می شود.این تحقیق با استفاده ازروش توصیفی وتحلیلی همراه با مطالعات کتابخانه ای،اسنادی ومیدانی به تحلیل اثرات اراضی وقفی در توسعه فضایی شهررشت درسه دهه اخیرپرداخته وهدف ازتحلیل اثرات اراضی وقفی درتوسعه فضایی شهررشت وشناسایی ومعرفی اراضی وقفی تاثیرگذار درشهررشت وارائه راهکار های لازم در جهت استفاده بهینه ازاراضی وقفی درراستای توسعه شهررشت می باشد. شهرها اصوال تمایل به توسعه دارند و درسیر رشد به عناوین خاص جغرافیایی دست مییابند که هریک برای حوزه مفاهیمی دارد اما این رشد شهری با نقش فعال عملکرد هرشهردررابطه است.توسعه فضایی شهرفرآیندی پویاومداوم است که طی آن محدوده های فیزیکی شهروفضاهای کالبدی آن درجهات عمودی وافقی ازحیث کمی وکیفی افزایش مییابند. اگر این روند سریع وبی برنامه باشد ترکیب فیزیکی مناسبی ازفضای شهری نخواهدانجامید.درنتیجه سیمای شهری را با مشکالت روبرو می کند.زیراباافزایش جمعیت درشهررشت به علت مرکزیت استان رشدفیزیکی وکالبدی فضایی شهرزیادشده، و گسترش فضایی فعالیتهای حومه را به شدت دگرگون ساخته ودرتغییر کاربری اراضی به صورت قانونی و غیرقانونی موثراست ،به طوری که کارکردهای تولیدی و فضاهای طبیعی به شدت تخریب شده اند واز منابع بالقوه و بالفعل کاسته می شود. لذادراین میان اراضی وقفی می تواند دربرخی نقاط بسیاراثرگذار باشند. چون درشهررشت اراضی وقفی زیادی وجودداشته که در صورت شناسایی ومطالعه و تعامل ادارات مرتبط با اداره حج واوقاف وخیریه استان گیالن میتوان این اراضی را به نحواحسن مورداستفاده قرارداد.اگرچه نظر سنجی پاسخ دهندگان جامعه آماری مبنی برنقش وتاثیرمتوسط تا کم اراضی وقفی درتوسعه فضایی شهر رشت بوده ولی نگارنده با توجه به مطالعات میدانی به این مهم رسیده که درصورت مطالعه وبرنامه ریزی منسجم وتعامل ادارات بایکدیگروهموارنمودن برخی ازمشکلات اداری و واگذار نمودن برخی ازاین اراضی به بخش خصوصی بارضایت واقفین ویا بازماندگان بارعایت شرع قانونی این اراضی می توان درتوسعه فضایی شهر رشت تاثیر و نقش بسزایی داشته باشد.

تحلیل اراضی، وقف، توسعه فضا، شهر رشت