میترا صمصامی پور - دانشجوی کارشناسی ارشد آبیاری و زهکشی، دانشکده آب و خاک، دانشگاه زابل
محمدرضا امداد - عضو هیات علمی موسسه تحقیقات خاک و آب، بخش فیزیک خاک، کرج
پیمان افراسیاب - استادیار گروه مهندسی آب دانشگاه زابل
معصومه دلبری - دانشیار گروه مهندسی آب دانشگاه زابل

در شرایط محدودیت منابع آب و فراوانی نسبی اراضی قابل کشت (شرایط حاکم بر اکثر مناطق ایران)، هدف اساسی بایستی بالا بردن تولید بازاء واحد آب مصرفی و استفاده بهینه از این منابع باشد. در این تحقیق مدیریتهای مختلف کم آبیاری به صورت آبیاری جویچه­ای یک در میان متناوب و با درنظرگیری مراحل حساس رشد گیاه ذرت، و اثر توام آنها بر ماده­ی خشک تجمعی در بوته­ی آن و افزایش کارایی مصرف آب بررسی شد. در این ارتباط، طرحی در قالب بلوکهای کامل تصادفی با شش تیمار شامل: آبیاری کامل جویچه­ها در کل دوره­ی رشد، آبیاری یک در میان متناوب در کل دوره­ی رشد، آبیاری کامل در مرحله­ی استقرار گیاه و آبیاری یک در میان متناوب در بقیه­ی مراحل رشد، آبیاری کامل در مرحله­ی گلدهی و آبیاری یک در میان متناوب در سایر مراحل، آبیاری کامل در مرحله­ی استقرار و گلدهی و آبیاری یک در میان متناوب در سایر مراحل، آبیاری کامل در مرحله­ی گلدهی و رسیدن محصول، و آبیاری یک در میان متناوب در سایر مراحل، در سه تکرار انجام پذیرفت. بیشترین ماده­ی خشک تجمعی، ۲۵۷ گرم در بوته، در تیمار آبیاری کامل جویچه­ها در کل دوره­ی رشد بود، و کمترین آن ۱۹۶ گرم در بوته، به تیمار آبیاری یک در میان متناوب در کل دوره­ی رشد اختصاص داشت. هرچند بیشترین عملکرد زیستی (۱۸۳۸۵ کیلوگرم در هکتار) متعلق به تیمار آبیاری کامل در تمام دوره­ی رشد بود، ولی بالاترین کارایی مصرف آب مربوط به تیمار آبیاری کامل در مرحله­ی گلدهی و آبیاری یک در میان متناوب در سایر مراحل رشد و برابر با ۸۸/۱ کیلوگرم دانه­­ی ذرت در مترمکعب بود.

آبیاری یک در میان, آبیاری جویچه ای, ذرت, عملکرد, کارایی مصرف آب