محسن مسعودیان - استادیار گروه ی سازه های آب دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
ارمغان سوری - دانشجوی کارشناسی ارشد سازه های آبی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
سمیرا ضیایی فر - دانشجوی کارشناسی ارشد سازه های آبی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

یکی از سازه هایی که در نهرها می تواند جایگزین سرریز و دریچه شود، سازه ی ترکیبی سرریز- دریچه می باشد. سرریز- دریچه ی نیم استوانه ای، به دلیل انحنای سطح سرریز، و در نتیجه ی آن چسبیدن تیغه ی جریان به بدنه ی سازه ، دارای ضریب بده ی بیشتری نسبت به سرریز- دریچه ی لبه تیز است. در سازه ی سرریز- دریچه، نسبت بده ی عبوری از سرریز و دریچه بستگی به موقعیت سازه دارد. در این مطالعه ، هیدرولیک جریان عبوری از نمونه ی فیزیکی سرریز- دریچه نیم استوانه ای، که پیرامون محوری خارج از مرکز نیم استوانه ی چرخیده ، بطوری که ارتفاع بازشدگی دریچه ثابت باقی مانده ، بررسی شده است. آزمایشها در نهری با مقطع مستطیلی و افقی به طول ۵ متر، عرض ۷۵ میلی متر در آزمایشگاه هیدرولیک دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری انجام گشته است. از لوله های PVC با پنج قطر ۴۰، ۵۰، ۶۰، ۷۰ و ۸۵ میلی متر جهت ساختن نمونه های فیزیکی سازه ی ترکیبی سرریز- دریچه نیم استوانه ای بهره وری گردیده است. نتایج تحقیق حاضر حاکی از این می باشند که بیشترین و کمترین ضریب بده به ترتیب در زوایای ۳۳۰ و ۹۰ درجه ، و بیشترین و کمترین میزان افت کارمایه به ترتیب در زوایای ۹۰ و ۱۸۰ درجه رخ می دهند. همچنین، نتایج نشان دادند که علاوه بر زاویه ی قرارگیری انحنای نیم استوانه نسبت به افق، قطر سازه نیز بر ضریب بده و میزان افت کارمایه ی عبوری از سازه ی ترکیبی نیم استوانه ای موثر می باشد؛ به علاوه، برازشی تجربی جهت برآورد بده ی عبوری ارائه شده است.

چرخش, سازه ی ترکیبی, نیم استوانه , افت کارمایه , ضریب بده