نسرین فارسی علی آباد - دانشجوی دکتری تخصصی برنامه ریزی درسی ، گروه علوم تربیتی، اراک، ایران
فائزه ناطقی - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اراک، گروه علوم تربیتی، اراک ، ایران
محمد سیفی - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اراک، گروه علوم تربیتی، اراک ، ایران

تحقیق حاضر به­منظور طراحی و اعتباربخشی ابزار ارزیابی برنامه­­های­درسی ضمن­خدمت معلمان با تاکید بر اسناد بالادستی به روش ترکیبی انجام گرفت. جهت طراحی، تدوین و ساخت ابزار، ابتدا ملاک­های­ارزشیابی و سپس با تحلیل کیفی اسناد بالادستی نشانگرها مشخص شدند و براساس آن­ها پرسشنامه­ای با ۱۰۶ گویه تنظیم گردید. روایی محتوایی و صوری ابزار براساس نظر متخصصان موردقبول واقع­ شد و به­منظور ارزیابی روایی سازه و پایایی ابزار ساخته­شده، از این ابزار جهت ارزیابی برنامه­های­درسی، دوره­های ­ضمن­خدمت معلمان شهرستان رفسنجان بهره گرفته­شد. بدین صورت که برای ارزیابی اهداف برنامه­های­درسی طراحی و تدوین­شده دوره­های ضمن­خدمت از مدرسین  این دوره­ها(جمعا ۲۱نفر) با توجه به آشنایی بیشتر آن­ها با اهداف این برنامه­ها و در ارتباط با سایر عناصر از معلمان شرکت­کننده در دوره­ها(جمعا ۳۲۱ نفر) به­عنوان متخصصین ناظر بر واقعیت­های اجرای برنامه­ها نظرخواهی به­عمل آمد. تحلیل داده­های حاصل از ارزیابی برنامه­ها به کمک ابزار طراحی­شده، اساس سنجش روایی و پایایی ابزار قرار گرفت. بدین­ترتیب شاخص­هایCFI ،AGFI ،GFI  در مولفه­ی محتوا ۹۴۲/۰، ۹۰۹/۰ و ۹۸۲/۰ فعالیت یادگیری ۹۲۹/۰، ۹۳۸/ ۰و ۹۰۲/۰ مواد آموزشی ۹۸۹/۰، ۹۴۵/۰ و ۹۶۲/۰راهبرد یاددهی-یادگیری ۹۲۶/۰، ۹۳۲/۰ و ۸۲۳/۰ زمان۹۸۹ /۰، ۹۴۵/۰ و ۹۶۲/۰ فضا ۹۶۹/۰، ۹۲۵/۰ و ۹۹۸/۰ گروه­بندی ۸۸۹/۰، ۹۲۶/۰ و ۹۱۰/۰ و در مولفه­ی ارزشیابی ۹۱۹/۰، ۹۲۵/۰و ۹۰۲/۰ برآورد شدند که تمامی نشان از برازش مطلوب و مناسب ابزار است. پایایی ابزار پرسشنامه ۷۴ گویه­ای در این پژوهش با استفاده از آلفای کرونباخ  در کل برابر با ۹۶۸/۰و برای هرکدام از مولفه­های محتوا، فعالیت­های یادگیری، مواد آموزشی، راهبردهای یاددهی-یادگیری، زمان، فضا، گروه­بندی و ارزشیابی به­ترتیب برابر با۹۱۶/۰، ۸۱۹/۰، ۸۷۴/۰، ۹۱۳/۰، ۸۶۰/۰، ۸۶۹/۰، ۸۷۹/۰و۸۷۶/۰ و برای پرسشنامه ۳۲ گویه­ای درکل برابر با ۹۲۳/۰ و درخصوص هرکدام از مولفه­های اهداف شناختی، عاطفی و مهارتی به­ترتیب برابر با  ۸۷۶/۰، ۸۷۷/۰، ۸۶۵/۰برآورد گردید که نشان از پایایی بالای ابزار طراحی شده­است.

طراحی, اعتبار بخشی, ابزار ارزیابی, اسناد بالادستی