محبوبه صیف - دانشجوی کارشناسی ارشد آبهای زیرزمینی گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه فردوسی مشهد
حسین محمدزاده - استادیار، مرکز تحقیقات آبهای زیرزمینی (متآب)، گروه زمین شناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه فردوسی مشهد
ابوالفضل مساعدی - دانشیار، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه فردوسی مشهد
حامد صیاد - دانشجوی کارشناسی ارشد آبهای زیرزمینی گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه فردوسی مشهد

پدیده ی خشکسالی در طول دوره ی وقوع خود، منابع آبهای زیرزمینی را تحت تاثیر قرار می دهد، که متاسفانه کمتر مورد توجه قرار گرفته است . در این تحقیق، میزان آسیب پذیری خشکسالی هواشناسی دشت فساو پیرامون آن، با استفاده از شاخص بارندگی معیار شده (SPI) در مقیاسهای مختلف ماهانه ، فصلی و سالانه در طول دوره ی آماری ۱۳۸۸-۱۳۵۷، و وضعیت خشکسالی آب و زمین شناسی این منطقهطی سال های ۱۳۸۸-۱۳۷۲ با استفاده از شاخص منبع آب زیرزمینی (GRI)مورد مطالعه قرار گرفته است. نتایج نشان می دهد ، که مقدار شاخص GRI روند کاهشی داشته و در سال های ۱۳۸۲، ۱۳۸۷ و ۱۳۸۸ خشکسالی آب و زمین شناسی با درجات بالا در منابع آب زیرزمینی این منطقه رخ داده است. به منظور بررسی شدت وابسته بودن آبهای زیرزمینی از نظر کمی و کیفی با پدیده ی خشکسالی هواشناسی، ضریب همبستگی بین میانگین ارتفاع سطح آب زیرزمینی، شاخص GRI و شاخص هدایت الکتریکی معیار شده (SECI) با شاخص SPI در مقیاسهای زمانی مختلف، با اعمال و بدون اعمال تاخیر زمانی،در طول دوره ی ۱۳۸۸-۱۳۷۲ محاسبه گردیده است. با توجه به دستاوردها، شاخص SPI در مقیاس زمانی ۴۸ ماهه ی بدون تاخیر زمانی(SPI۴۸)، با میانگین ارتفاع سطح آب زیرزمینی، شاخص GRI و شاخص SECI رابطه ی معنی داری را در سطح ۹۹ درصد نشان می دهد، که تاثیر پذیری مستقیم کمی و کیفی آبهای زیرزمینی منطقه را از خشکسالی در این دشت تایید می کند. رابطه ی وایازی ارتفاع سطح آب زیرزمینی با شاخص SPI۴۸، نشان می دهد که ۵۶ درصد از واریانس ارتفاع سطح آب زیرزمینی، به وسیله ی شاخص SPI، و ۴۴ درصد به وسیله ی عوامل دیگر تبیین می گردد. همچنین، رابطه یوایازی بین شاخص SECIبا ارتفاع سطح آب زیرزمینی و شاخص SPI۴۸، نشان می دهد که ۴۶ درصد از واریانس مقادیر SECI، به وسیله ی مقادیر کمی آب زیرزمینی و ۵۴ درصد آن به وسیله ی عوامل دیگر تبیین می گردد، و بین مقادیر SECI و شاخصSPI۴۸، رابطه ی خطی معنی داری در سطوح ۹۵ و ۹۹ درصد وجود ندارد.

آبهای زیرزمینی, شاخص بارندگی معیار شده (SPI), شاخص منبع آب زیرزمینی (SPI), شاخص هدایت الکتریکی معیار شده (SECI), دشت فسا