نجمه احمدیان - مدرس دانشگاه آزاداسلامی واحد دهاقان، گروه فناوری اطلاعات
سید ابراهیم مدینه - عضو هیات علمی دانشگاه آزاداسلامی واحد دهاقان، گروه مهندسی کامپیوتر
علی اکبر شبانی - مدرس دانشگاه آزاداسلامی، واحد دهاقان

رویکرد[۱] معماری­سازمانی، به عنوان الگوی مسلط در حوزه برنامه­ریزی فناوری اطلاعات، هر روز بیش از پیش در سازمان­های دولتی و خصوصی کشور، مورد استفاده قرار می­گیرد. هدایت و کنترل صحیح تغییرات در راستای اهداف سازمان، نیازمند داشتن اطلاعات دقیق از وضعیت فعلی سازمان، نگرشی صحیح نسبت به وضعیت آتی آن و برنامه­ای روشن جهت حرکت از وضعیت موجود به وضعیت مطلوب است که با معماری­سازمانی محقق خواهد شد. دانشگاه آزاد اسلامی سازمانی است که با توجه به گستردگی و پراکندگی واحدهای آن، لزوم داشتن یک نقشه و طرح کلی جهت هماهنگی با اهداف سازمان و کنترل تغییرات ضروری است. جامعه آماری پژوهش دانشگاه آزاد اسلامی منطقه ۴ است که به عنوان نمونه دانشگاه آزاد اسلامی واحد دهاقان و دبیرخانه مرکزی منطقه ۴ انتخاب شدند. تحلیل­های صورت گرفته، به صورت کیفی بوده است که در قالب شیوه های تحلیل اسناد (جهت ارزیابی معماری موجود) و روش دلفی (جهت ارزیابی مدل سرویس­های مطلوب)، با رویکرد تطبیقی و قیاسی انجام پذیرفته است. بدین صورت که جهت ارزیابی معماری موجود، اطلاعات لازم از طریق مصاحبه حضوری با معاونین، مدیران و کارمندان دو نمونه انتخابی و مطالعه اسناد بالادستی سازمان، جمع آوری گردید. سپس مدل­های توصیفی و ماتریس­های تقابلی لازم بر اساس مدل ارزیابی معماری سازمانی مرجع از لحاظ ویژگی­های کیفی همراستایی، همگرایی، یکپارچگی، قابلیت نگهداری و توسعه، کارآیی و امنیت تهیه شد و با شیوه تحلیل اسناد، معیارهای فنی جهت ارزیابی محاسبه شد. نتایج این ارزیابی نشان می­دهد که وضعیت جاری در اکثر ویژگی­ها دارای ضعف بوده و باید بهبود پیدا نماید. از این­رو مدل جدیدی مبتنی بر سرویس­گرایی جهت ترسیم وضعیت آتی طراحی و با استفاده از روش دلفی ارزیابی شد. نظرات بدست آمده حاکی ازآن است که مدل ارایه شده تا حدود زیادی مناسب بوده و مورد قبول معماران و متخصصان ایرانی هست.

معماری سازمانی, معماری سرویس گرا, مدل مرجع فنی, ارزیابی کیفی, روش دلفی