محمدحسین حجتی - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه روانشناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
مجید برادران - استادیار، گروه روانشناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

هدف این مطالعه مقایسه ابعاد سرشت و منش، نظم جویی شناختی هیجان و سبک فرزندپروری در نوجوانان تیزهوش و عادی بود. روش پژوهش علی- مقایسه ای بود و جامعه آماری پژوهش را تمامی دانش آموزان تیزهوش مقطع متوسطه دوم شهرستان همدان در سال تحصیلی ۱۴۰۲-۱۴۰۱ به تعداد ۴۵۰ نفر تشکیل دادند که از این تعداد ۱۸۴نفر (۹۲ دانش آموز تیزهوش و ۹۲ دانش آموز عادی) با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه نظم جویی شناختی هیجان (گارنفسکی و همکاران، ۲۰۰۶)، پرسشنامه ابعاد سرشت و منش (آدان و همکاران، ۲۰۰۹) و پرسشنامه اقتدار والدین (بوری، ۱۹۹۱) استفاده شد. فرضیه های پژوهش با استفاده از تحلیل واریانس چند متغیره تحلیل شدند. یافته های پژوهش نشان داد که در مولفه های تنظیم شناختی هیجان، میانگین نمره تنظیم سازگارانه هیجان در نوجوانان تیزهوش و میانگین نمره تنظیم ناسازگارانه هیجان در نوجوانان عادی بالاتر از گروه تیزهوش بوده است. در ابعاد سرشت و منش میانگین نمره مولفه های نوجویی، پشتکار، همکاری، خودراهبری و خودفراروی در نوجوانان تیزهوش و میانگین نمره مولفه های آسیب پرهیزی و وابستگی به پاداش در نوجوانان عادی بالاتر از گروه تیزهوش بوده است. در سبک های فرزندپروری ادراک شده، میانگین نمره مولفه سبک فرزندپروری منطقی در نوجوانان تیزهوش و میانگین نمره مولفه های سبک فرزندپروری مستبدانه و آسان گیر در نوجوانان عادی بالاتر از گروه مقابل بوده است (۰۵/۰ >P).

ابعاد سرشت و منش, نظم جویی شناختی هیجان, سبک فرزندپروری, تیزهوش