اسدالله دیوسالار - استادیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
زهره فنی - دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
رحمت الله فرهودی - استادیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تهران، تهران، ایران
صادق برزگر - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

بررسی شناخت وضعیت و تنگناهای توسعه نواحی به لحاظ پایداری و توسعه پایدار در شهرها از مسائلی است که اخیرا در فرهنگ برنامه­ریزی شهری مطرح شده است. استفاده از شاخص­های توسعه پایدار در ابعاد اقتصادی، اجتماعی، کالبدی و زیست محیطی می­تواند معیاری مناسب هم برای تعیین جایگاه شهرها و هم در جهت حل مشکلات و نارسایی­هایی آنها برای نیل به رفاه اقتصادی و سلامت اجتماعی- فرهنگی ساکنین جهت رسیدن به توسعه­ی پایدار شهری باشد. در این راستا هدف از تحقیق حاضر  شناسایی و تبیین شاخص­ها و معیارهای مناسب برای سنجش پایداری و عملیاتی کردن این شاخص­ها در سطح شهرهای کوچک کشور، با تاکید بر شهرهای کوچک استان مازندران و ارائه یک چارچوب روش شناختی نوین با استفاده از نظرسنجی از نخبگان علمی به روش دلفی می­باشد. روش انجام این تحقیق مبتنی بر روش­های تحلیلی - توصیفی و پیمایشی است. بر اساس یافته­های این پژوهش، تعداد ۶۸ شاخص کلیدی (از بین تعداد ۱۵۹ شاخص) شامل ۲۴ شاخص برای ارزیابی پایداری زیست محیطی، تعداد ۱۵ شاخص برای ارزیابی پایداری اجتماعی- فرهنگی، تعداد ۱۴ شاخص برای ارزیابی پایداری اقتصادی و تعداد ۱۴ شاخص برای ارزیابی کالبدی- زیرساختی که متناسب با ساختار شهرهای کوچک کشور و بویژه استان مازندران و محیط این شهرها بوده  استخراج گردید. نتایج این پژوهش همچنین نشان می­دهد که در ارتباط با تحلیل متوسط ارزش شاخص­های انتخاب شده شاخص­های اجتماعی-  فرهنگی با ۷.۶۲ امتیاز در مقایسه با سایر شاخص ها از اعتبار بیشتری در تحلیل پایداری برخوردارند. شاخص­های اقتصادی با ۷.۶۹ امتیاز در رتبه­ی دوم قرار دارند و شاخص­های کالبدی- زیرساختی و طبیعی به ترتیب با ۷.۶ و ۷.۴۷ در رتبه­های سوم و چهارم جای دارند.

پایداری, شاخص های پایداری, شهرهای کوچک, استان مازندران