علی سلطانی - عضو هیات علمی دانشگاه شیراز
الهام فلاح منشادی - مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهرداری تهران

در کشور ما با توجه به ضعف جدی حمل و نقل عمومی انبوه­بر (مترو و اتوبوس)، تاکسی دارای اهمیت و جایگاه ویژه­ای در سیستم حمل و نقل شهری گردیده است تا جائیکه در بعضی شهرهای کوچک و متوسط تا ۸۰ درصد از حمل و نقل درون شهری توسط تاکسی صورت می­گیرد. سهم بالای تاکسی به عنوان یک شیوه حمل و نقل عمومی (شبه عمومی) در حمل و نقل شهری در ایران، فارغ از فرصت­ها و تهدیدهای ناشی از این حقیقت، پرداختن به مسئله کارایی و اثربخشی این وسیله را با توجه به تعداد زیاد ذینفعان (شامل رانندگان تاکسی و شهروندان) در اولویت است. در تحقیق حاضر کارایی و اثربخشی سیستم تاکسیرانی در شیراز از دید رانندگان و شهروندان در چهار حوزه ناوگان، رانندگان، شهروندان و مدیریت تاکسیرانی مورد ارزیابی قرار گرفته است. بدین منظور ابتدا شاخص­های موثر بر کارایی و اثربخشی تاکسیرانی از دید هر دو گروه بررسی شده و بر این اساس تعداد ۱۰۰ پرسشنامه توسط شهروندان در مناطق ۹ گانه شیراز و ۱۰۰ پرسشنامه توسط رانندگان تاکسی تکمیل گردیده است که به بررسی سطح رضایت آنها در ابعاد مختلف می­پردازد. نتایج حاصل از تحقیق نشان می­دهد که از دید شهروندان امکانات درون تاکسی (بخاری، کولر و ...)، نحوه محاسبه کرایه، نداشتن پول خرد و برنگرداندن بقیه کرایه توسط راننده، و دسترسی به تاکسی در مواقع خاص نامناسب ارزیابی می­شود. از دید رانندگان میزان فعلی کرایه، بهره­مندی از خدمات بیمه­ای، پیگیری مطالبات از سوی تاکسیرانی، خدمات ارائه شده توسط تاکسیرانی، وضعیت جایگاه عرضه سوخت، کیفیت خدمات جانبی (استراحتگاه، سرویس بهداشتی و ...)، و کیفیت خدمات تاکسیرانی در مواقع خاص دارای ضعف جدی است.

ارزیابی, کارایی, اثربخشی, تاکسیرانی, شیراز