اسماعیل محمدی احمدمحمودی - گروه کشاورزی اکولوژیک، پژوهشکده علوم محیطی، دانشگاه شهید بهشتی، ایران.
سجاد رحیمی مقدم - گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه لرستان، ایران

پژوهش حاضر، عملکرد ریشه و بهره وری آب گیاه چغندرقند (Beta vulgaris L.) در پاسخ به تیمارهای تاریخ کشت (یک اسفند، یک فروردین و یک اردیبهشت) و دور آبیاری (۱۰ روز، ۱۲ روز، ۱۴ روز و همچنین یک تیمار دور آبیاری با توجه به نیاز آبی محصول در طول فصل رشد در شرایط عدم محدودیت آبی) در شهرستان های نیشابور، قوچان، تربت جام و سبزوار را ارزیابی کرد. از مدل SUCROS و داده های بلندمدت هواشناسی جهت برآورد رشد و نمو و عملکرد استفاده شد. روند تغییرات نیاز روزانه گیاه و همچنین تغییرات آب خاک در تیمارهای مختلف در طول فصل رشد استخراج شدند و مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج به دست آمده نشان داد، بیشترین عملکرد چغندرقند (۸۰/۶۳ تن در هکتار) در شهرستان سبزوار با کشت این محصول در ابتدای اسفند و آبیاری آن با فاصله زمانی ۱۰ روزه صورت گرفت، درحالی که در شهرستان های تربت جام، نیشابور و قوچان بیشترین عملکرد ریشه (به ترتیب ۴۴/۶۶، ۳۸/۱۰۹ و ۱۵/۱۱۲ تن در هکتار) با کشت در یک اسفند و تیمار آبیاری بر اساس نیاز آبی گیاه زراعی حاصل می گردد. به طور کلی، تغییر تاریخ کشت در مقایسه با تغییر دور آبیاری می تواند تاثیر بیشتری در تولید و بهره وری آب چغندرقند داشته باشد. علاوه براین، در مناطق گرم تر مانند سبزوار و تربت جام بهتر است راهکارهای دیگر مانند کشت پاییزه چغندرقند نیز ارزیابی گردد. همچنین با توجه به محدودیت منابع آبی، توصیه می شود که پژوهشگران تمرکز بیشتری بر روی افزایش بهره وری آب در کنار بهبود عملکرد گیاه زراعی در مقایسه با شرایط موجود در مزارع داشته باشند.

استان خراسان رضوی, دور آبیاری, مدل سازی, نیاز آبی محصول