زینب شیشه گر - دانشگاه اصول الدین قم
مصطفی کرمی پور - دکتری

حق تالیف یا همان کپی رایت،یکی از انواع بسیار معمول حقوق مالکیت ادبی و هنری است که در کنوانسیون­های بین­المللی و در اسناد حقوقی داخلی به رسمیت شناخته شده است. نقض این حق،سرقت علمی و ادبی تلقی می­شود. در نظام حقوقی داخلی، این حق در قانون حمایت از حقوق مولفان، مصنفان تا به امروز در قانون مبارزه با تقلبات علمی، پیش نویس لایحه جامع حقوق مالکیت فکری و پیش نویس حمایت از داده­های خصوصی در فضای مجازی مورد تضمین قرار گرفته است. در کنوانسیون­های بین­المللی، قدیمی­ترین سند در این زمینه کنوانسیون برن (Bern Convention  ) بوده که در چندین نوبت مورد بازنگری قرار گرفته است. در کنار آن، موافقت­نامه تریپس( TRIPS) سازمان تجارت جهانی، موافقت­نامه نیس ( Nice Agreement ) دارای قواعدی تضمین کننده در زمینه حمایت از حق تالیف و مقابله با سرقت علمی است. تفاوت قابل توجه میان نظام کنوانسیون­های بین­المللی و نظام حقوقی ایران در زمینه حمایت از حق تالیف و مبارزه با سرقت علمی مشاهده می­شود: اولا اصل رفتار ملی و اصل دولت کامله الوداد در نظام حقوقی ایران در ارتباط با حق تالیف رعایت نشده و نوعی دید تبعیض آمیز میان پدیدآورندگان آثار علمی و ادبی و هنری ایرانی و خارجی ایجاد شده است این در حالی است که یکی از تاکیدات کنوانسیون برن به عنوان اصلی­ترین کنوانسیون بین­المللی مرتبط همین امر است. ثانیا،آیین دادرسی افتراقی در زمینه تخلفات حق تالیف با وجود تاکید کنوانسیون­های بین­المللی در نظام حقوقی ایران مشاهده نمی­شود.

حق تالیف, سرقت علمی, حقوق مولفان و منصفان, قانون مبارزه با تقلبات علمی