محسن لعل علیزاده - استادیار دانشگاه پیام نور
زهرا محمدزاده - استادیار مدیریت بازرگانی موسسه آموزش عالی بینالود

متاورس، فضایی مجازی است که در آن کاربران می توانند با دارایی های دیجیتال به تعامل و معامله بپردازند. با این حال، چشم انداز قانونی کسب و کارها در متاورس هنوز در حال تکامل و توسعه است و هر روز ابعاد جدیدی به آن افزوده می شود. متاورس کسب و کارها را هم از نظر محتوا و هم از نظر فرایندهای اجرای فعالیت ها به شیوه بنیادین تحت تاثیر قرار خواهد داد. لذا شناسایی چالش های حقوقی کسب و کارها در این فضای رو به رشد ضروری است. هدف این پژوهش بررسی چالش های قانونی مرتبط با متاورس در فضای کسب و کار و شناسایی و ارائه برخی راه حل های بالقوه برای پرداختن به آن چالش ها است. روش تحقیق، توصیفی و تحلیلی بوده و جامعه آماری صاحب نظران حقوق تجارت هستند که با فضای متاورس آشنایی دارند. پس از سه مرحله رفت و برگشت نظرات در قالب پرسشنامه، با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند، نظرات ۱۵ نفر از صاحبنظران با استفاده از روش دلفی در نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج بررسی ها حاکی از آن است که چالش های اصلی شناسایی شده در حوزه حقوق کسب و کارها در متاورس به ترتیب اهمیت شامل حقوق مالکیت معنوی، حریم خصوصی، صلاحیت قضایی، جرایم سایبری، شرایط خدمات و هویت مجازی است. در بخش پیشنهادات، بر نیاز به رویکردهای بین رشته ای برای درک چالش های حقوقی متاورس و اهمیت ایجاد قوانین، مقررات و سیاست های خاص که منافع رقابتی ذینفعان مختلف را متعادل می کند، تاکید دارد.

متاورس, مالکیت معنوی, حریم خصوصی, صلاحبت حقوقی و قضایی, حقوق تجارت