جواد رحمان دوست - Department of Persian Literature, Faculty of Literature and Humanities, University of Birjand , Birjand, Iran
محمد بهنام فر - Department of Persian Literature, Faculty of Literature and Humanities, University of Birjand , Birjand, Iran
کلثوم قربانی جویباری - Department of Persian Literature, Faculty of Literature and Humanities, University of Birjand , Birjand, Iran
مراد علی واعظی - Department of Persian Literature, Faculty of Literature and Humanities, University of Birjand , Birjand, Iran

انسان از دیدگاه عرفان، حکم مسافری را دارد که مدت زمانی در این دنیا مهمان است و سرانجام به موطن اصلی خویش  بازمی گردد. این دیدگاه بیانگر اهمیت مقوله سفر در تعالیم و ادبیات عرفانی است. اهل عرفان با تاسی از قرآن مجید به دونوع سیر در آفاق و سیر در انفس اعتقاد دارند. عارف در دیدگاه آفاقی وجود مطلق خداوند را در آیینه هستی می بیند. او در سیر آفاقی خود نه تنها با چشم سر  به مشاهده مناظر جهان ظاهر می نشیند، بلکه با چشم دل و سیر در انفس، در پس پرده موجودات، به مشاهده حقیقت آفرینش می پردازد. سیر آفاق و انفس در اندیشه و آثار مولوی و به ویژه در فیه مافیه مورد توجه قرار گرفته است. مولانا در فیه ما فیه سیر آفاق را مقدمه سیر انفس دانسته و با مطرح کردن برداشت های عرفانی خود از سیر آفاقی و عناصر آن، سیر انفسی را متذکر شده است. در این پژوهش با استفاده از منابع کتابخانه ای و به شیوه  توصیفی – تحلیلی، موضوع سیر آفاقی و   تفسیر های عرفانی مولوی از آن در فیه ما فیه بررسی شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که در فیه ما فیه سیر آفاقی و انفسی، نقش مهمی در تبیین آموزه های عرفانی مولانا دارد و بخش قابل توجهی از مثال ها و تمثیلاتی که در این کتاب و در جهت  ملموس ساختن معانی عرفانی و شناخت راه حق مطرح شده، مربوط به سیر آفاق و انفس  است.

Mystical literature, Sir Afaq, Sir Anfas, Molvi, Fiehmafieh, ادبیات عرفانی، سیر آفاق، سیر انفس، مولوی، فیه ما فیه