ابوذر قاسمی نژاد - دکتری رفاه اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران
محسن شبستر - دانشجوی دکتری شهرسازی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران
علی اصغر اسماعیل زاده - استادیار آسیب های اجتماعی جهاد دانشگاهی، البرز، ایران

امروزه حاشیه­نشینی به یکی از مهم ترین مسائل اجتماعی و موانع توسعه اجتماعی تبدیل شده است. این مطالعه باهدف بررسی شرایط علی و زمینه­ای تعلیق توسعه اجتماعی در بین حاشیه­نشینان پاکدشت و قیام دشت انجام گرفته است. جامعه موردمطالعه کلیه ساکنان مناطق حاشیه­نشین پاکدشت و قیام­دشت هستند که به شیوه نمونه­گیری هدفمند و نظری انتخاب شدند. به این اعتبار، با ۳۸ نفر از ساکنان این مناطق مصاحبه عمیق فردی به عمل آمد. توقف مصاحبه بر اساس معیار اشباع نظری و تحلیل­ داده­ها به روش داده­بنیاد و بر اساس رویکرد اشتروسی انجام گرفته است. یافته­ها نشان می­دهد که شرایط علی تعلیق توسعه اجتماعی عبارت اند از: برگشت­ناپذیری متقابل، کنش­های موقتی و ابزاری، خودپنداره ضعیف، تسلسل نسلی فقرو خیر محدود. زمینه­های تعلیق توسعه اجتماعی نیز خود را قالب مقولاتی همچون نقش­های ناهمگرا، شکاف در آگاهی اجتماعی، بی­سامانی مرزهای خانوادگی و بی­اعتمادی نهادی نشان داده است. تضادهای قومیتی باعث برتری­جویی­های قومی و درنتیجه عدم­همگرایی­ شده است. در تعارض­های هویتی نیز به دلیل نابرابری­های عمده، قدرت انطباق­پذیری این اقوام ساکن با جهان مدرن (در اینجا تهران) را دشوار کرده است. لذا، این افراد در این مناطق به کنش­های موقتی و ابزاری گرایش پیداکرده و نمی­توانند تعاملات اجتماع پایداری ایجاد کنند درنتیجه توسعه اجتماعی تحقق نمی­یابد.

توسعه اجتماعی, حاشیه نشینان, تسلسل نسلی فقر, خیر محدود, تضاد قومی و هویتی