مریم زرنقاش - هیئت علمی گروه روانشناسی دانشگاه آزاد اسلامی مرودشت، فارس، ایران
احمد مرادی - دانشگاه شهید چمران
وجیهه حیدری فرد - گروه روانشناسی دانشگاه آزاد اسلامی مرودشت

دانش آموزان دیرآموز اغلب در شکاف آموزش و پرورش عادی و ویژه قرار می گیرند و فراموش می شوند، در حالی که بررسی ویژگی-های روان شناختی این گروه از دانش آموزان از ضروریات است. پژوهش حاضر با هدف سنجش تاثیر برنامه آموزش کفایت اجتماعی بر هوش هیجانی، ابراز وجود و خودکارآمدی دانش آموزان دیرآموز انجام شد. روش پژوهش نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون- پس-آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان دیرآموز پسر پایه نهم شهر اهواز در سال تحصیلی ۱۴۰۱- ۱۴۰۲ بود. تعداد ۵۰ نفر از این دانش آموزان به شیوه نمونه گیری تصادفی منظم انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل جایگزین شدند. گروه آزمایش به مدت ۱۰ جلسه تحت مداخله برنامه کفایت اجتماعی قرار گرفت. جهت اندازه گیری هوش هیجانی از آزمون هوش هیجانی گلمن (۱۹۹۸)، برای سنجش ابراز وجود گمبریل و ریچی (۱۹۷۵) با پایایی ۸۸/۰و به منظور ارزیابی خودکارآمدی از پرسشنامه خودکارآمدی عمومی شرر و مادوکس (۱۹۸۲) با پایایی ۷۹/۰ استفاده گردید. نتیجه آزمون تحلیل کوواریانس چندمتغیره نشان داد که هوش هیجانی گروه های پژوهش در پس آزمون با یکدیگر تفاوت معناداری ندارند. اما ابراز وجود و خودکارآمدی گروه آزمایش نسبت به گواه بعد از مداخله افزایش یافته است و دو گروه با یکدیگر تفاوت معنادار آماری داشتند (p≤۰/۰۵). در نتیجه می توان از برنامه آموزش کفایت اجتماعی به عنوان یک روش مداخله ای جهت ارتقاء خودکارآمدی و افزایش ابراز وجود دانش آموزان دیرآموز بهره برد تا آنها بتوانند در جامعه به عنوان شهروندانی مستقل و کارآمد ظاهر شوند.

ابراز وجود, آموزش کفایت اجتماعی, خودکارآمدی, دانش آموز دیر آموز, هوش هیجانی