کتایون علیزاده - استادیار گروه جغرافیا، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران
حمید جعفری - استادیار گروه جغرافیا، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران
حمید مکارم - دانشجوی دکترا گروه جغرافیا، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران

در جنگ های اخیر، دارایی های حیاتی و حساس که در شبکه فعالیت های کشور نقش کلیدی ایفا می کنند، در زمره اولین اهداف مهاجمان هستند. بنابراین باید جان انسان­های مجاور و پیرامون  این دارایی ها حفظ شوند، یکی از راه­های تامین این هدف، احداث پناهگاه­هایی امن جهت حفظ جان مردم در زمان بحران­ها می باشد. اما پناهگاه درصورتی که به شکل تک­منظوره احداث شود، و صرفا در زمان صلح مورد استفاده قرار گیرد، صرفه اقتصادی چندانی نداشته و پایداری این کاربری را به مخاطره می اندازد. برطرف کردن این مشکل با احداث پناهگاه­های چندمنظوره میسر می­گردد. در این پژوهش، ابتدا لایه های اطلاعاتی مربوط به دارایی­ها، حریم ها و شاخص­ها شناسایی گردید. لایه دارایی ها و حریم ها در نرم افزار GIS بر یکدیگر برهم نهاده منطبق  شده و پتانسیل های لازم برای استقرار پناهگاه بدست آمدند. در مرحله بعد میزان ضرایب اهمیت شاخص ها با استفاده از روش AHP بر پتانسیل های حاصل شده اعمال گردید و اولویت بندی از مکان ها ارائه گردید. نتایج پژوهش نشان می دهد که ۱۶ مکان به عنوان پناهگاه مناسب در نظر گرفته شده اند و پناهگاه ها در مجاورت دارایی ها با کاربری­های آموزشی، مذهبی و یا پارکینگ (با مساحت حداقل ۳۰۰ مترمربع) به صورت چندمنظوره در نظر گرفته شده اند.

مکانیابی, پناهگاه چندمنظوره, پدافند غیرعامل, سبزوار, مدل AHP