هادی صبوری - دانشجوی دکترای باستان شناسی پیش از تاریخ دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران.
رضا بلندی - دانش آموخته کارشناسی ارشد، گروه باستان شناسی، دانشگاه غیرانتفاعی گلستان، گرگان، ایران

آثار برجای مانده از گذشته­ بشر، تصویری نارسا از زوایای مادی و معنوی زندگی او ارائه می­دهد. بازسازی جنبه­های ایدئولوژیکی و اعتقادی جوامع باستان براساس بقایای مادی کاریست بس دشوار، و نیازمند رویکردهای تفسیری، توجه به بسترهای ایدئولوژیکی و فکری جوامع در مقیاس زمانی و مکانی خود و تجزیه و تحلیل همه جانبه داده­های مرتبط با این موضوعات است. از کاوش­های محوطه نوسنگی بلوچ در بخش غربی دشت نیشابور، قطعه سفالی با نقوش انسانی به دست آمده که با توجه به مقیاس زمانی و مکانی آن منحصربفرد است. اطلاعات ما از دوره نوسنگی در شمال شرق ایران، به ویژه خراسان، ناچیز است. شواهد به دست آمده از تپه بلوچ در زمینه تفکرات ایدئولوژیکی و بازسازی روند فکری جوامع نوسنگی در منطقه سفید باستان­شناسی کشور که تصویر نه چندان روشنی از تحولات فرهنگی آن در دوران پیش از تاریخ در دسترس است، حائز اهمیت است. از طرف دیگر، این نقش مایه منحصربه فرد شناسایی شده بر روی قطعه سفالی مذکور و تجزیه و تحلیل آن به لحاظ سبک ترسیمی و جنبه­های شمایل نگاشتی در دوره نوسنگی مورد توجه است. در نوشتار پیش رو سعی بر آن است تا با نگاهی به بسترهای تاریخی- فرهنگی دوره نوسنگی در خراسان ایران و با تحلیل داده­های باستان­شناسی و قوم­شناسی و تحلیل مقایسه­ای و طبقه­بندی موضوعی نمونه­های مشابه این نقوش سفالی در خاور نزدیک، به اطلاعات مبسوطی از جنبه­های مادی و معنوی این اثر دست یافت.اهداف پژوهش:۱.مطالعه تحلیلی- تطبیقی و طبقه­بندی نقش انسانی تپه بلوچ در بستر زمانی و مکانی.۲.استفاده از اطلاعات باستان­شناختی و داده­های قوم نگاری در راستای تبیین معنای مفهومی و ایدئولوژیکی نقش انسانی تپه بلوچ.سوالات پژوهش:۱. جنبه­های مادی و معنوی متصور از این نقوش انسانی در مقیاس زمانی دوره نوسنگی چیست؟۲. آیا این نقوش انسانی رقص مانند، تداوم سنت­های بومی- محلی در طی چندین هزار سال را نشان می­دهد؟

نیشاپور, تپه بلوچ, نوسنگی, سفال, نقوش انسانی