فاطمه مرادی پور - گروه جغرافیای طبیعی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
مجتبی یمانی - گروه جغرافیای طبیعی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران
انور مرادی - گروه جغرافیای طبیعی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران

فرایندهای مختلف زیستی و زمین شناختی به ویژه فرسایش منجر به تنوع ویژگی های محیطی می گردد که تحت مفاهیمی همچون ژئودایورسیتی و بیودایورسیتی مورد بررسی قرار می گیرند. در سال های اخیر، مفهوم جدیدی تحت عنوان ژئوبیودایورسیتی معرفی شده که بر مکان های با اهمیت بالای ژئودایورسیتی و بیودایورسیتی تمرکز دارد. باتوجه به اهمیت شناسایی این مناطق برای اهداف حفاظتی و بهره برداری پایدار، در این تحقیق به بررسی ژئوبیودایورسیتی منطقه اشترانکوه واقع در استان لرستان پرداخته شده است. داده های تحقیق شامل عناصر مختلف زمین شناسی، ژئومورفولوژی، آب، خاک، پوشش گیاهی و حفاظت است که از طریق مطالعات کتابخانه ای –اسنادی و میدانی جمع آوری شده اند. در ادامه، برای دستیابی به اهداف تحقیق و تجزیه وتحلیل داده ها از شاخص GBI بهره گرفته شده است. این شاخص از طریق ایجاد سلول های شش ضلعی و یک ماتریس تحلیلی، چهار زیرشاخص ژئودایورسیتی، ژئومورفولوژی، پوشش گیاهی و سطوح حفاظتی را ارزیابی و تلفیق نموده و مناطق با اهمیت بالای ژئوبیودایورسیتی را مشخص می کند. نتایج به دست آمده نشان داد که از نظر شاخص ژئودایورسیتی بیش از ۶۲ درصد، از نظر شاخص ژئومورفولوژی حدود ۳۵/۵۹ درصد، از نظر شاخص پوشش گیاهی حدود ۲۰/۵۹ درصد از منطقه موردمطالعه دارای ارزش زیاد و خیلی زیاد هستند. درحالی که از نظر شاخص حفاظت بیش از ۷۰ درصد منطقه موردمطالعه در سطح حفاظتی کم و خیلی کم توزیع یافته اند. در نهایت، از نظر ژئوبیودایورسیتی تعداد ۲۵۸۷ سلول شش ضلعی (۳۵/۴۴ درصد منطقه) دارای ارزش زیاد و خیلی زیاد هستند که عمدتا در داخل منطقه حفاظت شده اشترانکوه به ویژه در شرق و جنوب دریاچه گهر، امتداد دره نی گاه و منطقه وزمدر توزیع یافته اند؛ بنابراین، ضروری است ضمن توجه به نتایج مطالعه حاضر، یک رویکرد مدیریت یکپارچه در منطقه اشترانکوه به ویژه در بخش های حفاظت شده توسط دستگاه های ذی ربط پیاده سازی شود که ارزش های ژئوبیودایورسیتی منطقه برای نسل های مختلف حفظ گردد.

ژئودایورسیتی, بیودایورسیتی, ژئوبیودایورسیتی, شاخص GBI, اشترانکوه