ابوالفضل مشکینی - گروه جغرافیا، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.
فرید واحدی یگانه - پژوهشگر دکتری جغرافیا، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.
سمیه علیپور - پژوهشگر فرادکتری جغرافیا، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.

امنیت کالبدی در نواحی و محلات مسکونی به افزایش سطح کمی و کیفی رفاه منجر شده و زمینه را برای شکل‎گیری تعامل ساکنان در محیط شهری فراهم می‎کند. بااین‎همه، معمولا در محیط‎های شهری، مسکن پایدار بیشترین نقش را در افزایش و تحقق‎پذیری امنیت کالبدی به خود اختصاص می‎دهند. در این راستا هدف این تحقیق، بررسی و تحلیل شاخص‎های مسکن پایدار و نقش آنها در تحقق‎پذیری و ارتقای امنیت کالبدی در محلات منطقه ۱۷ کلان‎شهر تهران می‎باشد. روش تحقیق در این مطالعه توصیفی – تحلیلی و به لحاظ هدف کاربردی می‎باشد. روش گردآوری داده‎ها به‎صورت کتابخانه‎ای و میدانی صورت‎گرفته و نمونه‎گیری به‎صورت هدفمند بوده و ۲۰ نفر از متخصصان و خبرگان شهری برای پرسشگری انتخاب شدند. وزن‎دهی و تعیین ارزش شاخص‎های ذهنی (۳۳ زیرشاخص در ۶ دسته شاخص پخشایش عادلانه خدمات مسکونی، حمل‎ونقل کارآمد، سرزندگی، محیط‎زیست سالم، مسکن عادلانه و میراث‎فرهنگی پویا) و عینی (۱۴ زیرشاخص در ۳ دسته شاخص طراحی – معماری، فنی – مهندسی و دسترسی‎پذیری)، با استفاده از روش‎های مقایسات زوجی و AHP فازی صورت‎گرفته است و مطلوبیت هرکدام از شاخص‎ها و نقش آنها در امنیت کالبدی به تفکیک محلات در محیط GIS نمایش‎داده‎شده است. نتایج تحقیق نشان داد که محلات یافت‎آباد و ابوذرشرقی به ترتیب با وزن (۱۳۲/۰ و ۰۸۴/۰) از وضعیت مطلوبی به لحاظ امنیت کالبدی برخوردار می‎باشند. محلات گلچین (۰۷۸/۰) و بلورسازی (۰۷۶/۰) در وضعیت قابل‎قبول؛ محلات باغ خزانه (۰۷۴/۰) و امامزاده حسن (ع) (۰۷۳/۰) در وضعیت متوسط؛ محلات جلیلی (۰۶۶/۰)، ابوذر غربی (۰۶۴/۰)، ذهتابی (۰۶۳/۰) و امام سجاد (ع) (۰۶۲/۰) در وضعیت ضعیف و محلات وصفنارد (۰۶۰/۰)، آذری (۰۵۸/۰)، مقدم (۰۵۷/۰) و زمزم (۰۵۰/۰) در شرایط نامطلوبی قرار دارند.

مسکن پایدار, امنیت کالبدی, امنیت شهری, GIS, منطقه ۱۷ کلانشهر تهران