نشاط متقی - کارشناس ارشد باستان سنجی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران
وحید عسکرپور - استادیار دانشکده حفاظت آثار فرهنگی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران
سیروس برفی - کارشناس ارشد باستان شناسی، پایگاه پژوهشی شهر تاریخی بیشاپور، شیراز، ایران

این مقاله به توصیف و تحلیل نهشت باستان شناختی محوطه آبپا واقع در دشت فراشبند در ۱۷۲ کیلومتری غرب شیراز اختصاص دارد که متشکل از تعداد ۱۲۰ قطعه شکسته متعلق به پیکرک های اسب سان است. شکستگی های موجود در پیکرک های به دست آمده از محوطه آبپا در قسمت های مربوط به سر و اندام های بیرونی به گونه ای است که می توان نشانه های نیت مندی و عامدانگی آن شکستگی ها را در آنها تشخیص داد. مطابق با شواهد مورد بررسی، یک الگوی رفتاری مشخص از بطن مدارک موجود قابل استخراج است که می توان آن را نشان از وجود مراسم یا مناسکی الگومند دانست متشکل از شکستن تعمدی و دفن پیکرک های گلی. با توجه به این مدارک و موقعیت مکانی محوطه در کنار شهر فراشبند و یکی از مسیرهای اصلی مواصلاتی میان فیروزآباد و بندر بوشهر و برمبنای فرضی که بنیان شهر فراشبند را به بهرام پنجم ساسانی نسبت می دهد، مدارک باستان شناختی مورد نظر در این نوشتار در زمینه زایش و گسترش ایدئولوژی ساسانی و گفتمان برخاسته در حول و حوش آن بررسی و تفسیر می شود و در این راستا جنبه های الهیاتی احتمالی مستتر در مناسک مفروض مربوط به نهشت باستان شناختی آبپا با ارجاع به اوستا نشان داده می شود.

فراشبند, آبپا, پیکرک اسب, ساسانی, اوستا