مهدی بابائی - دانشجوی دکتری وهابیت شناسی، دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ایران

«اجتهاد» راه و روشی در علم اصول است که برای استنباط در احکام و فروع دین به کار می رود. اجتهاد در لغت به معنای سعی و کوشش و در اصطلاح، استنباط حکم فرعی از ادله شرعی و عقلی است. استنباط و مستنبط هر کدام دارای شرایط و وظایفی است. مجتهد با به کارگیری قوه و قدرت استنباط، حکم موضوعی را از مدارک آن به دست می آورد. بنابراین احکام واضح و روشن مثل وجوب نماز و روزه در دایره اجتهاد قرار نمی گیرد، بلکه باید پذیرفته شود. همچنین بررسی تحلیلی و مقایسه مسئله اجتهاد با تمام شرایط و ویژگی هایش از جمله موضوعاتی است که میان وهابیت اطلاعات دسته بندی شده ای درباره اش وجود ندارد؛ بنابراین برخی محققان معتقدند علمای وهابی اعتقادی به اجتهاد ندارند. اما به اعتقاد ما، علمای سلفی و وهابی هم دارای مبانی (هرچند جسته و گریخته) اجتهادی هستند. در این نوشتار افزون بر تعریف لغوی و اصطلاحی «اجتهاد» و بیان سیره کلی علمای شاخص وهابیت در بحث اجتهاد، کوشیده شده است از باب نمونه مباحث اجتهاد ابن عثیمین از علمای وهابیت با مباحث اجتهاد سیدعلی نقی حیدری از علمای امامیه، بررسی و مقایسه شود.

اجتهاد, اصول الاستنباط, الاصول من علم الاصول, ابن عثیمین, سیدعلی نقی حیدری