بهزاد قاسمی - دانشیار، تاریخ انقلاب اسلامی، دانشگاه جامع امام حسین (ع)، تهران، ایران

هدف مقاله ی حاضر شناسایی مهمترین مولفه ها و شاخصهای پیاده روی اربعین و سنجش میزان تاثیر آن بر تمدن سازی اسلامی است. نوع مقاله، بنیادی - کاربردی و با روش پژوهش آمیخته (کیفی – کمی) انجام شده است. برای شناسایی و احصاء مولفه ها و ظرفیتها در بخش کیفی، در مرحله اول پس از بررسی ادبیات تحقیق، مهمترین ظرفیتهای پیاده روی اربعین شناسایی شدند و با تجزیه وتحلیل دادههای کیفی، عوامل و متغیرها (مولفه و شاخصها) استخراج شدند. در گام دوم تحقیق، پس از نظرسنجی از خبرگان نسبت به تکمیل، اصلاح و ترمیم برخی شاخص­های احصاء شده از مبانی نظری و ادبیات تحقیق پرداخته شد. در پایان (بخش کمی)، به منظور سنجش تاثیر هر یک از ظرفیتها و تاثیر آن بر تمدن سازی اسلامی از پرسشنامه استفاده شد. جامعه آماری به صورت هدفمند ۱۲ نفر انتخاب گردید که روایی پژوهش مبتنی بر محتوا و پایایی یافتهها با روش دلفی فازی تایید شدند. یافتههای تحقیق نشان میدهد که چهار بعد وحدت امت اسلامی، مردمی سازی امنیت، الفت فرهنگی – تمدنی و گفتمان انقلابی تمدن ساز با ظهور بازیگران مردمی بیشترین تاثیر را در تمدن سازی داشته و ارتباط مثبت و معناداری بین پیاده روی اربعین و تمدن سازی وجود دارد. نتیجه پژوهش بیانگر آن است که پیاده روی اربعین نه تنها دارای ظرفیت فعال و پویا برای تمدن سازی است؛ بلکه تاثیر متقابلی بین گفتمان انقلاب اسلامی و تمدن سازی دارد. با این وصف؛ توسعه و حمایت از ظرفیت پیاده روی اربعین سبب توسعه گفتمان انقلابی خواهد شد و مهم تر اینکه بر تمدن سازی انقلابی تاثیر مستقیم و معناداری دارد. درنتیجه فرضیه تاثیر ظرفیت پیاده روی اربعین بر تمدن سازی تایید میشود.

انقلاب اسلامی, تاریخ فرهنگ و تمدن, پیاده روی اربعین, تمدن سازی, وحدت مسلمین- جهان اسلام