حسین ذوالفقاری - دانشیار مدیریت دانشگاه علوم انتظامی امین

معماری پدیده ای تکاملی و تجدیدشونده است و نمی توان آن را به صورت تک علی و تک ساحتی ارزیابی کرد. هیچیک از حوزه های متکثر اعم از سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، حقوقی، اقتصادی، نظامی و... به تنهایی و بدون کنشگری متقابل با سایر حوزه ها نمی تواند معماری نوینی را به طور کامل تبیین کند؛ به خصوص که حکومت ایران، اسلامی است و باید تمام انداموارههای آن بر اساس مبانی فقهی اسلامی باشد.  این مقاله با هدف شناسایی عوامل موثر بر معماری ناجای آینده در افق تمدن نوین اسلامی و با طرح این سوال که «الزامات اساسی معماری ناجای آینده در تراز تمدن نوین اسلامی کدامند؟» تدوین و در نهایت میزان تاثیر هرکدام از مولفهها بر معماری ناجای آینده در افق تمدن نوین اسلامی مورد واکایی قرار گرفته است. پژوهش از نظر نوع و هدف کاربردی، ماهیت توصیفی و شیوه جمعآوری اطلاعات، کتابخانه ای و پیمایشی است و عوامل کلیدی معماری ناجای آینده در افق تمدن نوین اسلامی و براساس مولفههای مربوط از دیدگاه صاحبنظران بررسی و احصا و در نهایت میزان اهمیت و تاثیر مولفهها با استفاده از پرسشنامه طیف پنج گزینهای لیکرت سنجش شد. جامعه آماری شامل صاحبنظران حوزه دانشگاهی و انتظامی با مدرک تحصیلی بالاتر از فوق لیسانس و دارای تجربه کاری بود که۷۰ نفر به صورت هدفمند به عنوان جامعه نمونه انتخاب شدند و روایی و پایایی پرسشنامه مورد سنجش و تایید کارشناسان قرار گرفت.  با توجه به اینکه مقاله در چهار بخش تدوین شده، میزان اهمیت و تاثیر مولفههای هر بخش به شرح زیر است: یافتههای بخش اول: شناسایی ویژگیهای اساسی تمدن نوین اسلامی، دینمداری، امتسازی، حکومت، قانونمداری و امنیت به ترتیب در رتبههای اول تا پنجم قرار دارند. یافتههای بخش دوم: شناسایی ویژگیهای اساسی ناجا در تمدن نوین اسلامی: اعتقاد، التزام، اقتدار، دانایی، خردگرایی، بصیرت، اعتدال، قانونگرایی، امانتداری و پاکدامنی به ترتیب در رتبههای اول تا هفتم قرار دارند. یافتههای بخش سوم: شناسایی عوامل درونسازمانی معماری ناجای آینده در افق تمدن نوین اسلامی: منابع انسانی، مقدورات و ظرفیتها (امکانات و اعتبارات)، برتریساز (حمایتها، تعاملات، قوانین) و ابعاد سازمان (محتوایی و ساختاری) به ترتیب در رتبههای اول تا چهارم قرار دارند. همچنین در زیربخشها: (کیفیت منابع انسانی) نگرش، دانش، توانش (مقدورات و ظرفیتها) تجهیزات، امکانات، فناوری، سامانهها، تعداد نیروی انسانی (برتریساز)، حمایتهای مردمی، حمایت دولت و حکومت، ارتباطات داخلی و (ابعاد محتوایی) تکنولوژی، اندازه، اهداف و استراتژی، محیط و فرهنگ در رتبههای اول تا پنجم و ابعاد ساختاری رسمیت، تمرکز، سلسله مراتب اختیار، سلسله مراتب، تخصصی بودن، استاندارد بودن، نسبتهای پرسنلی و پیچیدگی در رتبههای اول تا هشتم قرار دارند. یافتههای بخش چهارم: شناسایی عوامل برونسازمانی معماری ناجای آینده در افق تمدن نوین اسلامی: مولفههای اجتماعی فرهنگی، مولفههای اقتصادی، مولفههای سیاسی امنیتی، مولفههای جغرافیایی زیستمحیطی به ترتیب در رتبههای اول تا چهارم قرار دارند. نتیجهگیری: با توجه به یافتههای تحقیق، تمام مولفههای مورد بررسی تحقیق در معماری ناجای آینده اهمیت دارند و به تناسب معیارها و زیرشاخصهای مربوط بیانگر رابطه قوی بین متغیرها هستند. اما با نگاهی به یافتههای تحقیق، اولویت شاخصهای هر کدام از عوامل و میزان تاثیر آنها شامل ویژگیهای اساسی تمدن نوین اسلامی، ویژگیهای اساسی ناجا در تمدن نوین اسلامی، الزامات درون و برونسازمانی در معماری ناجا و معماری ناجای آینده در افق تمدن نوین اسلامی تایید شده است.

تمدن نوین اسلامی ناجا, معماری ناجای آینده