لطفعلی بختیاری - دانشیار و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم انتظامی امین
صیاد درویشی - استادیار مدیریت دانشگاه علوم انتظامی امین و عضو انجمن علمی پژوهش های انتظامی ایران

یکی از آسیب های جدی جوامع درحال توسعه، گسترش روز افزون کودکان خیابانی است که اغلب از طریق تکدی ، بزهکاری ، شغل های کاذب فصلی و ... امرار معاش می کنند. تامین امنیت از سوی پلیس برای این قشر آسیب پذیر، با توجه به نوع اقدامات پیشگیرانه متناسب با این گروه، بدون شناسایی آسیب های درون و برون سازمانی میسر نخواهدشد؛ از این رو، هدف اصلی این پژوهش، شناسایی آسیب های پیشگیری انتظامی از بزه دیدگی و بزهکاری کودکان خیابانی به منظور سنجش وضعیت موردانتظار برای نیل به شرایط ایده آل است. تحقیق حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش جمع آوری اطلاعات، توصیفی(کیفی - اکتشافی) است. جامعه آماری تحقیق شامل فرماندهان، مدیران و خبرگان است که در حوزه پیشگیری انتظامی پلیس دارای سابقه فعالیت بوده اند و برای انتخاب نمونه نیز از روش هدفمند قضاوتی و گلوله برفی استفاده شده است. این تحقیق با انجام ۲۵ مصاحبه و سپس داده ها به روش تحلیل تم مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت و بر اساس طبقه بندی سه شاخگی میرزایی در سه بعد ساختاری، رفتاری و زمینه ای دسته بندی شد. تعداد ۴ مولفه یا تم اصلی در "بعد ساختاری" شامل ساختار، اهداف و راهبرد سازمانی، فرآیندها و روش ها، منابع مادی و مالی؛ تعداد ۴ مولفه یا تم اصلی در "بعد رفتاری" شامل آموزش، انگیزه، تجربه و مهارت، و فرهنگ سازمانی؛ تعداد ۵ مولفه یا تم اصلی در "بعد زمینه ای" شامل اجتماعی و فرهنگی، ارباب رجوع، زیرساخت ها و مبادی پشتیبانی کننده، بسترهای قانونی و حقوقی و تعامل با محیط علمی بیرونی شناسایی شد. نتایج به دست آمده از تجزیه وتحلیل تم و مولفه ها و شاخص های آسیب پیشگیری انتظامی از جرایم کودکان خیابانی نشان می دهد که بین وضعیت موجود پیشگیری با وضعیت مورد انتظار بر اساس قواعد و استاندارهای بین المللی حقوق کودکان و نوجوانان و فرآیند اقدامات پیشگیرانه از جرایم کودکان خیابانی در ۸۵ شاخص یا آسیب شناسایی شده، فاصله زیادی وجود دارد و در پایان نیز پیشنهاداتی برای اصلاح و تقویت شاخص های به دست آمده از سوی محققان مطرح شده است.

آسیب شناسی, پیشگیری انتظامی, عوامل ساختاری, عوامل رفتاری, عوامل زمینه ای, کودکان خیابانی