غلامعباس صادقی - دانشجوی دکتری جرم شناسی و حقوق جزا، دانشکده حقوق، دانشگاه آزاد اسلامی، قشم، ایران
علیرضا سایبانی - استادیار گروه حقوق کیفری و جرم شناسی، دانشکده حقوق، دانشگاه آزاد اسلامی، بندرعباس، ایران
محمد مهدی ساقیان - استادیار گروه حقوق کیفری و جرم شناسی، دانشکده حقوق، دانشگاه تهران، تهران، ایران

حق بر دادرسی منصفانه شامل مجموعه ای از اصول و قواعد به عنوان حداقل های ضروری دادرسی جهت تضمین حقوق متهم و رفتار کرامت­مدار با بزه دیده در فرآیند کیفری می باشد. اهمیت رعایت این اصول در رسیدگی های کیفری تا بدان­جا بوده است که قانونگذار مواد ۳ تا ۶ قانون آیین دادرسی کیفری مصوب ۱۳۹۲ را به این اصول اختصاص داده است؛ با این حال، زمانی می توان از اجرای موازین دادرسی منصفانه در یک رسیدگی سخن به میان آورد که نقض هر یک از این اصول، با ضمانت اجرا همراه باشد. در این چارچوب، قانونگذار در چند قانون، از جمله قانون آیین دادرسی کیفری، رعایت اصول دادرسی منصفانه را دارای ضمانت اجرا نموده و نقض آنها را با حمایت کیفری، انتظامی، اداری، مدنی و بی اعتباری همراه می نماید. این مقاله بر آن است که با مطالعه و نقد این ضمانت اجراها در قوانین و مقررات مختلف، ضمن بررسی اینکه «جلوه های ضمانت اجراهای نقض اصول دادرسی منصفانه در نظام حقوقی ایران، شامل چه مواردی می شود؟» و «ضمانت اجراهای پیش بینی شده در نظام حقوقی ایران، تا چه میزان رعایت اصول دادرسی منصفانه را تضمین می نماید؟»، راهکارهای مناسب جهت رعایت بیشتر اصول دادرسی منصفانه در رسیدگی های کیفری را ارائه دهد.

اصول دادرسی منصفانه, دادرسی کیفری, ضمانت اجرای کیفری, نظام حقوقی, ضمانت اجرای مدنی