مریم قاسمی - دانشجوی کارشناسی ارشد علوم و مهندسی محیط زیست- مدیریت و حفاظت تنوعزیستی، دانشگاه علومکشاورزی و منابعطبیعی ساری
سیدمهدی امینی نسب - استادیار دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه علومکشاورزی و منابعطبیعی ساری
اسداله تیموری یانسری - استاد دانشکده علوم دامی و شیلات، دانشگاه علومکشاورزی و منابعطبیعی ساری
حامد اسدی - استادیار دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه علومکشاورزی و منابعطبیعی ساری

شناسایی و پایش کیفیت خوراک موجود در زیستگاه برای شناخت رفتار تغذیه ، حفاظت و مدیریت جمعیت های گیاهخواران ضروری است . این پژوهش در زمستان ۱۴۰۱ و بهار ۱۴۰۲ در پناهگاه حیات وحش دشت ناز، زیستگاه گوزن زرد ایرانی انجام شده است . در این دو فصل ، نوع پوشش درختی غالب مشخص و از برگ های آنها نمونه برداری شد. سپس یک گرم از برگ های خشک و پودر شده هر یک از گونه های درختی غالب در هر یک از ماه های فصل ترکیب و آماده آنالیز شدند. برای خوراک، مقدار پروتئین ((CP، مقدار الیاف شوینده اسیدی (ADF)، الیاف شوینده خنثی (NDF)، کل ماده مغذی قابل هضم خوراک (TDN)، ارزش نسبی خوراک (RFV) و کیفیت نسبی خوراک (RFQ) اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که در فصل زمستان با افزایش پروتئین خوراک، مقدار کل ماده مغذی قابل هضم خوراک به صورت معنی داری افزایش یافت . در این فصل با افزایش مقدار الیاف شوینده اسیدی خوراک، مقدار کل ماده مغذی قابل هضم خوراک به صورت معنی داری کاهش یافت . در این فصل با افزایش الیاف شوینده خنثی خوراک، ارزش نسبی خوراک و کیفیت نسبی خوراک به صورت معنی دار کاهش یافت . در فصل بهار با افزایش مقدار الیاف شوینده اسیدی خوراک و الیاف شوینده خنثی خوراک، مقدار کل ماده مغذی قابل هضم خوراک، ارزش نسبی خوراک و کیفیت نسبی خوراک به صورت معنی داری کاهش یافت . آگاهی از کیفیت خوراک در زیستگاه گوزن زرد ایرانی در پناهگاه حیات وحش دشت ناز می تواند از نظر حفاظتی و مدیریتی برای بقا، و احیای جمعیت های آنها موثر باشد.

جنگل خزری ، دشت ناز، شاخص های تغذیه ، کیفیت خوراک، گوزن زرد ایرانی