فاطمه السادات شاه چراغ - دانشجو مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه حکیم سبزواری
محمد سلمانی مقدم - استادیار دانشگاه حکیم سبزواری
مهدی زنگنه - استادیار دانشگاه حکیم سبزواری
هادی سلیمانی مقدم - استادیار دانشگاه حکیم سبزواری

در برنامه ریزی شهری، براساس اصل عدالت، دسترسی عادلانه به زمین و استفاده بهینه از آن یکی از مولفه های اساسی در توسعه پایدار و عدالت اجتماعی محسوب است. این مسدئله به ویژه در باب دسترسی شهروندان به فضاهای مورد نیاز و حیاتی اهمیت بیشتری پیدا می کند.این در حالی است که رشد شتابان شهری، توسعه فیزیکی شهرها و ایجاد فضایی لجام گسیخته و بی برنامه در دهه های اخیر، سبب از هم پاشیدگی سازمان فضایی شهرها شده است. این امر نیز به نابرابری های فضایی در برخورداری از کاربری های خدماتی و شهرهای دو قطبی و گاهی چند قطبی منجر شده است. براین اساس هدف اصلی از انجام این تحقیق، تبیین توسعه فضایی خدمات عمومی در منطقه پنج کلانشهر تهران بود. در این راستا ازتابع تراکم کرنل و روش همپوشانی شاخص ها در محیط نرم افزار ArcGIS استفاده شد. برای این بررسی ۱۰ نوع خدمات عمومی موجود در منطقه مورد مطالعه (تجاری آموزشی، و ورزشی الگوی نسبتا متوازنی وجود دارد.در زمینه سایر خدمات، با الگو و توسعه نامتوازن مواجه هستیم. در مجموع نتایج نشان داد که بالغ بر ۳۰/۲۷ درصد از منطقه مورد مطالعه با تراکم بسیار پایین در برخوردار از خدمات مواجه هستند. ۳۰/۵۹ درصد از مساحت منطقه نیز تراکم پایین دارند. در واقع بیش از ۶۰ درصد از منطقه مورد مطالعه، تراکم پایین و بسیار پایین در برخورداری از خدمات عمومی دارند. همچنین حدود ۲۹ درصد نیز تراکم نسبی دارند. این آمار از نامتوازن بودن الگوی توسعه فضای خدمات عمومی در منطقه پنج کلانشهر تهران حکایت دارد ۶/۵۴ درصد و ۳/۸۲ درصد از مساحت منطقه به ترتیب تراکم بالا و بسیار بالا دارند. لذا ضرورت دارد تا مدیریت شهری در جهت کاهش این عدم تعادل اقدام کند.

توزیع فضایی، خدمات عمومی، تراکم کرنل، مناطق شهری، تهران