احمد مراد خانی - نویسنده مسئول
محمدرضا شهسواری - پژوهشگر و محقق

تجارت، بازرگانی یا دادوستد، واگذاری مالکیت کالا و خدمات از کسی یا نهادی (فروشنده) به دیگری در برابر دریافت چیزی از خریدار است. کسب و تجارت انواع بسیاری دارد از جمله مکروه، مباح، مستحب، حرام و واجب، تجارت حرام خود به چند نوع تقسیم شده است یکی از آن ها خرید و فروش اعیان نجسه است که شارع مقدس به عنوان یکی از مسائل فقهی مهم به آن پرداخته است. منظور از اعیان نجسه یا اشیاء ناپاک اشیایی است که در شرع حکم به نجاست آن ها شده است، به اعیان نجسه، نجاست هم گفته می شود برخی فقها معتقدند هر نجاستی که تصرف و انتفاع از آن جایز باشد خرید و فروش و تکسب به آن هم جایز است و بعضی گویند استثنا منحصر به چند نجاست معدود است. در هرصورت اکثر فقها نظرشان این است که خرید و فروش اعیان نجسه جایز نیست. برخی دیگر نیز خرید و فروش برخی اعیان نجسه را جایز می دانند و بر این باورند که اگر در اعیان نجس مانند خون منفعت مباح و عقلایی وجود داشته باشد همه گونه معامله و خرید و فروش آن ها صحیح است. در پژوهش حاضر قصد داریم به بررسی مبانی فقهی تجارت با اعیان نجسه دارای نفی عقلایی و همچنین نظر فقها و مراجع تقلید در این رابطه بپردازیم. روش پژوهش از نوع روش تحلیلی-توصیفی می باشد و گردآوری مطالب با استفاده از روش فیش برداری از کتب، مقالات و اسناد علمی می باشد.

بیع، اعیان نجس، منفعت عقلایی، تجارت