علی سنایی - دانشیار گروه ادیان و عرفان، دانشگاه سمنان، ایران.

در این مقاله به کارکرد تخیلی، نمادین و امر واقعی به عنوان مقولات اصلی اندیشه لکان پرداخته می­شود که با بسط منطقی روانکاوی فروید حاصل شده است و نهایتا با استفاده از شبکه مفهومی فرویدی-لکانی، ریشه­های شکل­گیری متافیزیک افلاطون بررسی خواهد شد. نتیجه قهری فلسفه وحدت­انگارانه پارمنیدس، سکوت و لازمه صیرورت­انگاری هراکلیتوس، پرگویی است و چه بسا مرگ سقراط به واسطه بی­اعتنایی اهل وحدت به مسائل اجتماعی و ژاژخایی بی­اساس اهل کثرت باشد. طبق تفسیر فرویدی-لکانی قاعدتا فلسفه پارمنیدس به خاطر پرداختن به ایده، منطبق بر عملکرد نمادین و فلسفه هراکلیتوس به خاطر توجه به ادراکات حسی با کارکرد تخیلی روان همخوانی دارد ولی طبق تفسیر افلاطونی استغراق در وحدت در عین نمادین بودن فعالیتی ایستا است و توجه صرف به کثرت هم در عین تخیلی بودن به نوعی پویایی بی­بنیان می­انجامد. افلاطون از کلیت و ضرورت ایده برای مقید کردن فرانمود شیئی استفاده می­کند و از این طریق خشونت نهفته در کارکرد تخیلی را با روحیه حقیقت­جویی در بازی ایده­ها یا دال­ها استعلا می­بخشد.

فروید, لکان, افلاطون, کارکرد تخیلی روان, کارکرد نمادین روان