محمدجواد سقای بیریا - موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، قم، ایران

جمعیت و مسائل مرتبط با آن، از دیرباز مورد بحث­ و بررسی دانشمندان علوم اجتماعی بوده­ است. منابع معارف اسلامی که یکی از آن­ها «صحیفه سجادیه» است، نیز در این باره فرازها و دلالت­هایی درخور توجه دارند. شیوه این پژوهش، اسنادی موردی، عمدتا ناظر به صحیفه سجادیه است و روش داوری آن، اجتهادی تفسیری و شاخص مورد تمرکز عبارت است از: تعداد فرزندان. هدف از این پژوهش، بررسی دلالت­های صحیفه سجادیه بر مسئله کمیت جمعیت و کشف دیدگاه امام سجاد علیه­ السلام در این­باره است. اهم نتایج این پژوهش، عبارتند از: فرزندخواهی فراوان، سپاسگزاری از خداوند به­ خاطر اعطای فرزندان فراوان، طلب وسعت روزی در پیری و درخواست محرومیت دشمنان از توان فرزندآوری. فرازهای مستقیم صحیفه بر مطلوبیت فرزندآوری فراوان هستند. درحالی­که، دلالت ادبی جمع «ولد» و «اولاد»، راز کم شمار بودن فرزندان برخی از مسلمانان، جهت­ دهی الهی به گرایش­ ها و رفتارها، همراه ساختن علم با عمل، فرمان­برداری به اعضا و جوارح برخی از دلالت­ های جمعیتی غیرمستقیم در صحیفه بر این مطلوبیت هستند. برخی دیگر از این دلالت­ ها عبارتند از: استفاده از فرصت­ها، به کمال رساندن هر فضیلت، درخواست برترین تقدیرها، نعمت­های بالاتر و فراوان شدن مرزبانان. نتیجه مطالعه و بررسی این فرازها خصوصا با انضمام سیره فرزندآوری اهل­بیت علیهم ­السلام آن است که از منظر امام سجاد علیه­ السلام، فرزندآوری فراوان مسلمانان در حد توان خانواده ­ها، مطلوب اسلام است؛ یعنی، مطلوب است هر خانواده به هر مقدار که می­ تواند فرزندان بیشتری بیاورد.

", جمعیت", فرزندخواهی", فرزندآوری", دلالت های جمعیتی", صحیفه سجادیه", امام سجاد"