سید رضا رفیعی - Ph.D. Student in international law from Bu-Ali Sina University,Hamadan, Iran
حسن سواری - Associate Professor, Faculty of Law, Department of International Law, Tarbiat Modares University,Tehran, Iran.

بمباران راهبردی مراکز جمعیتی و تاسیسات صنعتی و ارتباطی غیرنظامی یکی از روش هایی است که در جنگ های قرن بیستم به طور گسترده توسط طرف های درگیر مورد استفاده قرار گرفته است. این راهبرد که هدف از آن از بین بردن توان اقتصادی و روحیه مردم کشور مقابل برای ادامه جنگ است در تعارض با اصول حقوق بشردوستانه برای تفکیک بین مبارزان و غیرمبارزان قرار دارد. دیوان بین المللی دادگستری در رای مشورتی ۱۹۹۶ خود راجع به تهدید یا مشروعیت کاربرد سلاح های هسته ای از یک طرف بر اصل تفکیک بین مبارزان و غیرمبارزان تاکید کرده و از طرف دیگر سیاست بازدارندگی هسته ای را یک رویه بین المللی و دارای اثر حقوقی تلقی کرده است. با بررسی برخی از جزئیات فنی و لوازم سیاست بازدارندگی می توان به این نتیجه رسید که این سیاست ادامه مفاهیم قدیمی تر جنگ تمام عیار و بمباران های راهبردی است و در نتیجه پذیرش سیاست بازدارندگی در حقوق بین الملل به معنای پذیرش تلویحی امکان نقض اصل تفکیک در برخی موارد است. از این رو راهبرد برخی از کشورها از جمله جمهوری اسلامی ایران در ایجاد بازدارندگی به وسیله تهدید به حمله به شهرهای طرف مقابل می تواند بر همین اساس به لحاظ حقوقی توجیه شود.

total war, strategic bombing, policy of deterrence, ۱۹۹۶ advisory opinion of the International Court of Justice, principle of distinction, بمباران راهبردی, سیاست بازدارندگی, رای مشورتی ۱۹۹۶ دیوان بین المللی دادگستری, اصل تفکیک.